Ούτε στην Αθήνα, oύτε πουθενά: Τα δελφίνια ανήκουν στις θάλασσες, όχι στις δεξαμενές

«Θα πληρώσουν το τίμημα για την ομορφιά τους αυτά τα φτωχά θηρία. Η ανθρωπότητα θέλει να πιάσει οτιδήποτε όμορφο, να το φυλακίσει και στη συνέχεια να έρχονται κατά χιλιάδες να το παρακολουθούν να αργοπεθαίνει».

Σχεδόν πριν από έναν αιώνα, το 1924, ο βρετανός συγγραφέας David Garnett έγραφε στο βιβλίο του A Man in the Zoo (Ένας Άνδρας στο Ζωολογικό Κήπο – εκδ. Chatto & Windus) για τη βάρβαρη πρακτική της αρπαγής ειδών από το ζωικό βασίλειο και της μετατροπής τους σε πειθήνια εκθέματα, για χάρη της ανθρώπινης ψυχαγωγίας. Δυστυχώς, αυτό το αποκρουστικό κατάλοιπο της αποικιοκρατικής κουλτούρας επιβιώνει και στη δική μας εποχής της επιστημονικής και τεχνολογικής τελειοποίησης. Η αιχμαλωσία συνεχίζεται. Όχι μακριά. Πολύ κοντά μας. Λίγα μόλις χιλιόμετρα έξω από το κέντρο της Αθήνας, δελφίνια που έχουν συλληφθεί στον ωκεανό ή που γεννήθηκαν στην αιχμαλωσία, χοροπηδούν ψυχαναγκαστικά στο παράγγελμα μιας σφυρίχτρας, επειδή μόνο έτσι τους επιτρέπεται να φάνε. Όταν το κοινό αποσυρθεί, αυτά θα επιστρέψουν στην κακοποιητική μονοτονία μιας τσιμεντένιας πισίνας, αποκομμένα από την κοινότητά τους και από τα ερεθίσματα της φύσης. Αυτή είναι η θλιβερή ιστορία εκμετάλλευσης των δελφινιών στο Αττικό Πάρκο και δεν είναι για χειροκρότημα. Το VICE, ζήτησε απαντήσεις και απο το Αττικό Πάρκο και παρατίθενται στο τέλος του κειμένου.

Τα δελφίνια είναι ιδιαίτερα εξελιγμένα όντα. Σ’ όλους τους αρχαίους πολιτισμούς έχουν μνημονευτεί για την ευφυΐα τους. Στη φύση, συγκροτούν περίπλοκες δομές κοινωνικής οργάνωσης, με αναβαθμισμένα πολιτισμικά χαρακτηριστικά. Σύγχρονοι επιστήμονες πλέον αποκωδικοποιούν ολόκληρες φράσεις από τους κώδικες επικοινωνίας των δελφινιών. Στην αιχμαλωσία, που είναι μια κακοσκηνοθετημένη προσομοίωση ζωής, γίνονται καρικατούρες του εαυτού τους. Στερούνται της φυσικότητας και αντικειμενοποιούνται. Εγκλωβίζονται στην αέναη πλήξη. Η Ελλάδα ήταν από τις χώρες που καυχιόταν ότι μέχρι το 2010 δεν διέθετε δελφινάριο. Τότε, όμως, άνοιξε το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο. Κάπως αθόρυβα αρχικά, εμπεδώθηκε η λειτουργία της αιχμαλωσίας ως κομμάτι ενός κερδοσκοπικού θεάματος. Το θέμα ξεκίνησε να αποκτά δημοσιότητα το 2015, όταν η Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της Περιφέρειας Αττικής, κατά τη διάρκεια επιτόπιου ελέγχου, διαπίστωσε τον θάνατο τεσσάρων δελφινιών. Ακολούθησε ο θάνατος δύο ακόμη δελφινιών. Συνολικά, σε τρισήμισι χρόνια έχουν πεθάνει έξι δελφίνια στο Αττικό Ζωολογικό Πάρκο. Ειδικότερα, από τα έξι δελφίνια που γεννήθηκαν στο Πάρκο σε συνθήκες αιχμαλωσίας, τα τέσσερα πέθαναν.

«Τα δελφίνια που πέθαναν, τεμαχίστηκαν και δόθηκαν για τάισμα στα υπόλοιπα ζώα του Πάρκου» – Κάκη Πριμηκύρη, κτηνίατρος/μέλος της Πρωτοβουλίας κατά της Αιχμαλωσίας των Κητωδών

Πρόκειται για ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά θνησιμότητας, που δεν συναντώνται στη φύση, παρότι οι κίνδυνοι στους οποίους εκτίθενται τα δελφίνια είναι περισσότεροι απ’ ότι στο «προστατευμένο» περιβάλλον των δελφινάριων. Έτσι, το βασικό επιχείρημα των ιδιοκτητών δελφινάριων, ότι συμβάλλουν στην αναπαραγωγή απειλούμενων ειδών, χάνει κάθε επίφαση αλήθειας και χρησιμότητας. Πρώτα απ’ όλα, τα ρινοδέλφινα δεν είναι απειλούμενο είδος. Επιπλέον, η αναπαραγωγή έχει νόημα, αν μπορεί να δημιουργήσει επανεντάξιμους στη φύση πληθυσμούς, αλλιώς είναι αναπαραγωγή αιχμαλωσίας. Πέρα απ’ αυτά, όμως, η διαδικασία αναπαραγωγής στην αιχμαλωσία έχει αμφισβητηθεί έντονα εξαιτίας της αποτυχίας της. Ο βασικότερος λόγος είναι η έλλειψη σωστής συμπεριφοράς της μητέρας, αφού στο στρεβλό πλαίσιο των δελφινάριων δεν εξασφαλίζεται η εκμάθηση δεξιοτήτων μητρότητας προς τις μητέρες, όπως συμβαίνει στη φυσικές μητριαρχικές κοινότητες των ρινοδέλφινων – στη θάλασσα, οι μητέρες σπανίως απορρίπτουν τα παιδιά τους. Παράλληλα, η συγγενής αναπαραγωγή (αιμομιξία) είναι σχεδόν αναπόφευκτη, εξαιτίας του περιορισμένου αριθμού ενήλικων ατόμων σε αναπαραγωγική φάση. Αυτό. έχει δυσάρεστες επιπλοκές: Ένα από τα τέσσερα δελφίνια που γεννήθηκαν στην αιχμαλωσία και πέθαναν, είχε γενετική ανωμαλία.

Πρόσφατα, κυκλοφόρησε στο Διαδίκτυο αυτή η φωτογραφία που απεικονίζει ένα από τα δελφίνια του Αττικού Πάρκου γεμάτο γρατζουνιές.

Επειδή ακριβώς αποτυγχάνουν τα προγράμματα αναπαραγωγής, τα δελφινάρια, παρά την κοινοτική απαγόρευση για κατοχή άγριων ζώων, εξακολουθούν να προμηθεύονται ζώα που συλλαμβάνονται από ελευθέρους πληθυσμούς μέσα από τη βάναυση διαδικασία του κυνηγιού και να συντηρούν την παράνομη διακίνηση των ειδών. Έχει υπολογιστεί ότι το 25% των δελφινιών στα δελφινάρια παγκοσμίως είναι πρώην ελεύθερα όντα που αιχμαλωτίστηκαν. Το ίδιο το Αττικό Πάρκο, ενώ έχει στηλιτεύσει την αιχμαλωσία κητωδών από τη θάλασσα, έχει τέτοια δελφίνια στις εγκαταστάσεις του. Ο Argas, το δελφίνι που ζούσε στο παρελθόν στο Αττικό Πάρκο, είχε συλληφθεί σε επιχείρηση στη Μαύρη Θάλασσα. Ο Delfi, το τελευταίο δελφίνι που πέθανε στην παγωνιά τον Ιανουάριο του 2017 στο Πάρκο και η Veera –το μόνο θηλυκό από τα υπάρχοντα επτά δελφίνια- που ζει ακόμη, είχαν συλληφθεί στον Κόλπο του Μεξικού, το 1984.

Τα δελφίνια υποφέρουν στα δελφινάρια. Διαταράσσεται η σωματική και ψυχοδιανοητική τους υγεία. Στη θάλασσα, τα ρινοδέλφινα κολυμπούν έως και 100 χιλιόμετρα τη μέρα. Στη δεξαμενή κάνουν επαναλαμβανόμενους κύκλους και δεν μπορούν να αξιοποιήσουν το ηχοεντοπιστικό τους σύστημα (σόναρ), η συνεχής αντανάκλαση του οποίου στα τοιχώματα είναι επώδυνη. Στο φυσικό τους περιβάλλον τρώνε φρέσκα ψάρια και οργανισμούς γεμάτους νερό, ώστε να ενυδατώνονται. Στη δεξαμενή τρώνε κατεψυγμένα ψάρια και όταν παθαίνουν αφυδάτωση, τα ενυδατώνουν με τεχνητό τρόπο. Στη φύση περνούν το 80% του χρόνου τους σε κατάδυση, ενώ στα δελφινάρια δεν έχουν που να καταδυθούν και μένουν στην επιφάνεια. Αυτό μπορεί να προκαλέσει πολλά προβλήματα υγείας: «Η ασθένεια των δελφιναρίων είναι η αιμοχρωμάτωση. Τα ρινοδέλφινα έχουν από τη φύση τους περισσότερη αιμογλοβίνη, επειδή καταδύονται. Στην πισίνα, όμως, δεν υπάρχει δυνατότητα κατάδυσης. Έτσι, συσσωρεύεται πλεόνασμα σιδήρου. Αυτό δημιουργεί αφόρητο πόνο. Επηρεάζεται ο μεταβολισμός τους, μπορεί να αποκτήσουν πρόβλημα στο συκώτι ή να γίνουν διαβητικά. Οι πιο πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι ένα στα τέσσερα δελφίνια στα δελφινάρια πάσχει από αιμοχρωμάτωση. Ο τρόπος που αντιμετωπίζεται στα δελφινάρια είναι η φλεβοτομή. Δηλαδή, τους κόβουν μια φλέβα και αφήνουν να τρέχει αίμα. Οι ενδείξεις που έχουμε είναι ότι και τα τρία δελφίνια που ήρθαν στο Αττικό Πάρκο από τη Φιλανδία το 2016, είναι άρρωστα. Ειδικά η Veera φαίνεται ότι αντιμετωπίζει και νευρολογικά προβλήματα, που μπορεί να είναι αποτέλεσμα της αιμοχρωμάτωσης. Δεν προστατεύονται από τις καιρικές συνθήκες. Αυτήν την εποχή που μιλάμε, είναι εκτεθειμένα στον καυτό ήλιο. Αυτό μπορεί να προκαλέσει δερματολογικά προβλήματα και εγκαύματα. Βιώνουν τεράστιο στρες αυτά τα πλάσματα στο τεχνητό περιβάλλον της δεξαμενής. Δεν ξέρουμε πώς το διαχειρίζονται αυτό οι ιδιοκτήτες των δελφιναρίων. Μήπως τους δίνουν αλύπητα ηρεμιστικά; Κανένας δεν μας έχει επιτρέψει να παρακολουθήσουν τι είδους αγωγή τους χορηγούν» επισημαίνει η Κάκη Πριμηκύρη, κτηνίατρος και μέλος της Πρωτοβουλίας κατά της Αιχμαλωσίας των Κητωδών.

«Είδαμε δελφίνια να προσπαθούν να φτάσουν έναν κουβά με φαγητό, πηδώντας έξω από την πισίνα» – Andreas Morlok, διευθύνων σύμβουλος της οργάνωσης προστασίας ζώων ProWal

Παλιότερα, είχαν καταγραφεί με φωτογραφίες εκπαιδευτές που πηδούσαν πάνω στο ρύγχος των δελφινιών. Πρόσφατα, κυκλοφόρησε στο Διαδίκτυο μια φωτογραφία που απεικονίζει ένα από τα δελφίνια του Αττικού Πάρκου γεμάτο γρατζουνιές. Την τράβηξε μια μαθήτρια που πήγε με το σχολείο της και την έδειξε στην καθηγήτριά της, η οποία σοκαρίστηκε από το εμφανώς πληγωμένο ζώο. «Πρέπει να απαντήσει με σοβαρότητα το Αττικό Πάρκο πώς προέκυψαν αυτές οι εκδορές. Είναι αυτοτραυματισμός; Επειδή, εξαιτίας του στρες που βιώνουν τα δελφίνια, μπορεί να κοπανιούνται στα τοιχώματα. Είναι αποτέλεσμα κάποιας λοίμωξης ή κάποιου εγκαύματος; Αυτά τα τραύματα δεν έχουν προκύψει από παιχνίδι. Σε καμία περίπτωση αυτά τα ετερόκλητα αρσενικά δεν παίζουν. Αν κάνουν κάτι, είναι να τσακώνονται και γιατί αυτοί που είναι υπεύθυνοι για τη φύλαξή τους τα αφήνουν να τσακώνονται; Υπάρχει ένα ζήτημα υγείας των δελφινιών και στον βαθμό που δεν ξέρουμε από πού έχουν προκύψει οι γρατζουνιές, υπάρχει και ένα ζήτημα δημόσιας υγείας. Έχεις ένα δελφίνι με ανοιχτή πληγή στη δεξαμενή, που μπορεί απλά να πιτσιλίσει με νερό ένα παιδάκι», σημειώνει η Κάκη Πριμηκύρη.

Εκπαιδευτής πηδάει πάνω στο ρύγχος των δελφινιών.

Ένα ακόμη ανατριχιαστικό στοιχείο που συνδηλώνει την απαξίωση προς αυτά τα πλάσματα, είναι η μεταχείριση του θανάτου τους. Για τα έξι δελφίνια που πέθαναν, δεν προβλέφθηκε, για παράδειγμα, κάποια υγειονομική ταφή ή τέλος πάντων μια διαδικασία που θα απέτινε σεβασμό, όπως επιβεβαιώνει στο VICE η κτηνίατρος: «Ρώτησα και το παραδέχτηκαν. Τα δελφίνια που πέθαναν, τεμαχίστηκαν και δόθηκαν για τάισμα στα υπόλοιπα ζώα του Πάρκου».

Το ζήτημα των δελφινιών στο Αττικό Πάρκο έχει πλέον συγκινήσει και ενεργοποιήσει διεθνείς οργανώσεις, όπως ο γερμανικός οργανισμός προστασίας ζώων ProWal, που επισκέφτηκε το δελφινάριο στα Σπάτα και προχώρησε σε μήνυση για εγκληματική συμπεριφορά. Μεταξύ άλλων, στην αναφορά του ο διευθύνων σύμβουλος της οργάνωσης Andreas Morlok καταγράφει ότι πίσω από τις κερκίδες υπήρχαν κουτιά με σπρέι, σκουριασμένα καλώδια και σύρματα που μπορούσε ο οποιοσδήποτε να πετάξει στην πισίνα, την έλλειψη σκέπαστρων στη μεγαλύτερη πισίνα, με αποτέλεσμα να μην προστατεύονται τα ζώα από τον ήλιο, ότι τα δελφίνια είναι απομονωμένα το ένα από το άλλο και κλειδωμένα σε μικρούς χώρους με περιφράγματα, ότι ένα τραυματισμένο δελφίνι συμμετείχε κανονικά στην παράσταση, ότι υπήρχαν κιβώτια με χλωρίνη που ναι μεν απολυμαίνουν το νερό, αλλά εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους για κάποιο τραυματισμένο δελφίνι. Επίσης, υπογραμμίζει την πρακτική του δελφινάριου να εξαναγκάζει τα δελφίνια σε παράσταση με τη μέθοδο της στέρησης τροφής: «Είδαμε δελφίνια να προσπαθούν να φτάσουν έναν κουβά με φαγητό, πηδώντας έξω από την πισίνα, στο τσιμέντο. Τα δελφίνια δεν πηδούν σε τσιμεντένια πατώματα για διασκέδαση. Η γνωστή πρακτική των δελφινάριων και του Αττικού Πάρκου εν προκειμένω, είναι η στέρηση τροφής, έτσι ώστε τα δελφίνια να εκτελούν εντολές, για να αμειφθούν με αυτό που τους στερούν», αναφέρει χαρακτηριστικά. Μάλλον μπορούμε όλοι εύλογα να αναρωτηθούμε γιατί τα δελφίνια πρέπει να δίνουν παραστάσεις νηστικά, γιατί πάντα ταΐζονται κατά τη διάρκεια του show και όχι προηγουμένως; Με βάση των ισχυρισμό των ιδιοκτητών των δελφινάριων ότι τα πηδήματα και οι πιρουέτες των δελφινιών σε προκαθορισμένες ώρες, με συγκεκριμένη διάρκεια και αλληλουχία και ενώπιον κόσμου είναι μια αυθόρμητη και φυσιολογική συμπεριφορά και όχι αποτέλεσμα καταναγκασμού, τότε θα μπορούσαν να εμφανίζονται χορτασμένα. Στα ίδια συμπεράσματα, πάντως, κατέληξε η ProWal και μετά τη δεύτερη επίσκεψή της στο Αττικό Πάρκο, τον περασμένο Απρίλιο, μαζί με την οργάνωση Wal and Delfinschutz Forum και τον ευρωβουλευτή Stephan Eck.

Μετά τον ντόρο που προκλήθηκε από τη δημοσιοποίηση του θέματος, το Αττικό Πάρκο κατήργησε το ξεχωριστό εισιτήριο για την παράσταση των δελφινιών (στην απόδειξη που εξέδιδε παλιότερα αναφερόταν ως «παράσταση»).

Η κρίσιμη παράμετρος της υπόθεσης του Αττικού Πάρκου και μαζί η κορύφωση της παραδοξότητας, είναι ότι το ελληνικό θεσμικό πλαίσιο ορίζει ρητά με το νόμο 4039/2012 πως απαγορεύεται η χρησιμοποίηση ζώων για θεάματα και συναφείς δραστηριότητες. Η διοίκηση του Πάρκου επιδιώκοντας μια διασταλτική ερμηνεία του νόμου αναβαπτίζει τις παραστάσεις με τους στροβιλισμούς στον αέρα και τα κουνήματα της ουράς καθ’ υπόδειξη εκπαιδευτών «εκπαιδευτικές παρουσιάσεις», λες και υπάρχει οτιδήποτε παιδαγωγικό στην εξοικείωση των παιδιών με αναπαραστάσεις αιχμαλωσίας ζώων και στην εκμάθηση της αντίληψης ότι για την επαφή μας με τα ζώα απαιτείται το απόκομμα ενός εισιτηρίου. Αυτήν την τόσο προφανή πρόσκρουση στην κοινή λογική ήρθε να επιβεβαιώσει με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο το πόρισμα του Σώματος Επιθεωρητών Περιβάλλοντος. Συγκεκριμένα, το πόρισμα σημειώνει ότι στον χώρο του Αττικού Πάρκου πραγματοποιούνται παραστάσεις δελφινιών ενώπιον κοινού και ότι αυτό συνιστά παράβαση των κείμενων διατάξεων. Οι επιθεωρητές Περιβάλλοντος αποκάλυψαν ακόμη μια παράβαση, καθώς κατά τον έλεγχο τους διαπίστωσαν ότι το Πάρκο λειτουργούσε χωρίς την προβλεπόμενη άδεια λειτουργίας, η οποία είχε λήξει από τις 18 Μαρτίου του 2008. Η ανανέωση της άδειας του Πάρκου εκδόθηκε στις 31 Ιουλίου του 2017. Οι επιθεωρητές έστειλαν την έκθεση τους στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών και τους αρμόδιους φορείς και έκτοτε η υπόθεση κόλλησε στα ράθυμα συρτάρια της ελληνικής γραφειοκρατίας.

Μετά τον ντόρο που προκλήθηκε από τη δημοσιοποίηση του θέματος, το Αττικό Πάρκο κατήργησε το ξεχωριστό εισιτήριο για την παράσταση των δελφινιών (στην απόδειξη που εξέδιδε παλιότερα αναφερόταν ως «παράσταση»), η οποία εντάχθηκε στο γενικό εισιτήριο. Αυτό, σε καμία περίπτωση δεν ακυρώνει την παράβαση, επειδή η απαγόρευση της χρησιμοποίησης ζώων για θεάματα είναι καθολική, με ή χωρίς οικονομικό όφελος. Ούτε, βέβαια, αντίκειται στον κερδοσκοπικό της χαρακτήρα, αφού προβλέπεται ένα γενικό εισιτήριο για το Πάρκο. Από τους ισολογισμούς που προσκόμισε η εταιρεία για τα έτη 2014 και 2015, προέκυπταν κέρδη προς διάθεση για δύο έτη.

Δεν είναι η πρώτη φορά που βεβαιώνονται παραβιάσεις στη συγκεκριμένη επιχείρηση. Παλιότερα, υπήρχαν αποφάσεις κατάσχεσης των δελφινιών, αλλά και προσωρινής διακοπής των παραστάσεων, οι οποίες ουδέποτε εφαρμόστηκαν – ο ίδιος ο κρατικός μηχανισμός δείχνει σημάδια ολιγωρίας και αμφιθυμίας ως προς το θέμα. Σ’ αυτό το πλαίσιο, ερωτηματικά προκαλεί και η δωρεά ύψους 5.000 ευρώ της επιχείρησης προς το Αστυνομικό Τμήμα Σπάτων – θα μπορούσε να εκληφθεί και ως προσπάθεια εξασφάλισης μεροληπτικής συμπεριφοράς υπέρ του Πάρκου, αφού το Αστυνομικό Τμήμα Σπάτων είναι ένας από τους φορείς που ελέγχουν την εταιρεία. Μ’ αυτήν την έννοια, ναι μεν δεν είναι παράνομη η πρωτοβουλία, αλλά κινείται στην γκρίζα σφαίρα της δεοντολογίας.

Όντως, πολλά από τα δελφίνια που ζουν στα δελφινάρια δεν θα μπορούσαν να απελευθερωθούν στην ανοιχτή θάλασσα, επειδή δυστυχώς εξαιτίας της μακροχρόνιας αιχμαλωσίας τους, έχουν απολέσει βασικές τεχνικές επιβίωσης και αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας.

«Τα δελφίνια στο Αττικό Πάρκο ταλαιπωρούνται. Η αιχμαλωσία είναι αντίθετη ως προς τη βιολογική τους οντότητα. Όλο αυτό που συμβαίνει έχει πολύ πόνο, για να διασκεδάζουμε. Αναρωτιέμαι γιατί τόσα χρόνια δεν παίρνει κανείς την πολιτική ευθύνη να το κλείσει. Είμαι βαθιά απογοητευμένη από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, που παρά τις αρχικές υποσχέσεις, στο τέλος δεν επέδειξε καμία διαφορά από τις προηγούμενες κυβερνήσεις στο θέμα της αιχμαλωσίας. Δεν έχουν το θάρρος να πάρουν αυτή την πολιτική απόφαση. Γιατί; Για να μην πληγούν τα συμφέροντα ενός επιχειρηματία; Δεν υπάρχει κοινωνική πρόοδος χωρίς κόστος – και το δουλεμπόριο, όταν καταργήθηκε, είχε οικονομικό κόστος για κάποιους. Έπρεπε, όμως, να καταργηθεί» σχολιάζει η Κάκη Πριμηκύρη.

Αυτό που αντιτείνουν οι ιδιοκτήτες των δελφινάριων στο διογκούμενο ρεύμα αντίδρασης στην αιχμαλωσία, είναι ότι αν κλείσουν τα δελφινάρια, τότε τα θαλάσσια θηλαστικά θα μείνουν χωρίς στέγη και θα πεθάνουν. Όντως, πολλά από τα δελφίνια που ζουν στα δελφινάρια δεν θα μπορούσαν να απελευθερωθούν στην ανοιχτή θάλασσα, επειδή δυστυχώς εξαιτίας της μακροχρόνιας αιχμαλωσίας τους, έχουν απολέσει βασικές τεχνικές επιβίωσης και αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας. Θα μπορούσαν, όμως, να ζήσουν σε μια συνθήκη ημιελεύθερης διαβίωσης: Σε αρκετά μέρη του κόσμου, προστατευμένοι θαλάσσιοι όρμοι έχουν διαμορφωθεί ως καταφύγια, για να μπορούν να υποδεχτούν και να περιθάλψουν κακοποιημένα και ανήμπορα ζώα. Εκεί, τα δελφίνια βρίσκονται πιο κοντά στο φυσικό τους περιβάλλον, απολαμβάνουν τη φροντίδα ειδικά εκπαιδευμένου προσωπικού, χωρίς να υπόκεινται στο βασανιστήριο της παράστασης και του υποβιβασμού της ύπαρξης τους. Θα μπορούσε να υπάρξει μια τέτοια μέριμνα και για τα δελφίνια του Αττικού Πάρκου. Έχει εκδηλωθεί το ενδιαφέρον να φτιαχτεί θαλάσσιο καταφύγιο τόσο από ελληνικούς, όσο και από διεθνείς φορείς. Θα άξιζε σ’ αυτά τα πλάσματα που έχουν καταπιεστεί και τραυματιστεί τόσο πολύ να περάσουν τα τελευταία χρόνια της ζωής τους σε συνθήκες ηρεμίας και προστασίας. Θα ήταν μια ελάχιστη προσπάθεια εξιλέωσης απέναντί τους. Αυτό που λείπει είναι η πολιτική απόφαση για την εφαρμογή του νόμου, αλλά και η συλλογική ηθική επίγνωση ότι μετά από αιώνες ανθρώπινης ασυδοσίας και αλαζονείας, με καταστροφικό αντίκτυπο στη φύση, μπορούμε να οραματιστούμε μια σχέση συνύπαρξης και σεβασμού με τα υπόλοιπα όντα που μοιραζόμαστε τον πλανήτη.

«Οι γρατζουνιές δεν είναι τραυματισμός, αλλά αποτέλεσμα των παιχνιδιών και της κοινωνικής συμπεριφοράς μεταξύ των αρσενικών δελφινιών» – Jean Jacques Lesueur, ιδρυτής της εταιρείας Αττικό Πάρκο

Το VICE Greece, στο πλαίσιο της καταγραφής όλων των απόψεων απευθύνθηκε στη διεύθυνση του Αττικού Πάρκου, θέτοντας συγκεκριμένα ερωτήματα. Ακολουθούν οι απαντήσεις του ιδρυτή της εταιρείας, Jean Jacques Lesueur:

Οι απαντήσεις του Αττικού Πάρκου

Ως μέλος της EAZA (σ.σ. European Association of Zoos and Aquaria), το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο εφαρμόζει αυστηρά πρότυπα ηθικής και επαγγελματικής φροντίδας των ζώων. Σε συνεργασία με την ΕΑΖΑ συμμετέχουμε ενεργά σε 37 Ευρωπαϊκά προγράμματα αναπαραγωγής απειλούμενων ειδών (ΕΕ P ) και 32 είδη στο πάρκο μας παρακολουθούνται και ελέγχονται μέσω του Βιβλίου Γενεαλογίας και Αναπαραγωγής (Ε SB ).

Ένας από τους σκοπούς του Πάρκου είναι η ανάπτυξη και η διεύρυνση των δικτύων συνεργασιών του για την αποτελεσματική πληροφόρηση και ενημέρωση σε θέματα που άπτονται της ευαισθητοποίησης και της δράσης προς όφελος της φύσης και της βιοποικιλότητας. Στο πλαίσιο αυτό, συνεργάζεται τόσο με ελληνικούς όσο και ξένους φορείς, με σκοπό τόσο την ανάδειξη και ενίσχυση της περιβαλλοντικής κουλτούρας μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα, όπως η συνεργασία με τη STEMEDUCATION , όσο και τη διάσωση και διατήρηση των απειλούμενων ζώων, όπως αυτές με τη MOM, ΑΡΧΕΛΛΩΝ και ΑΝΙΜΑ. Το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο είναι υπερήφανο μέλος παγκόσμιων και ευρωπαϊκών ενώσεων και ιδρυτής της Μη Κερδοσκοπικής Οργάνωσης «Πελαργός». Πρόσφατα δε, λάβαμε Τιμητικό Βραβείο στα φετινά Environmental Awards 2018 για το έργο που επιτελεί το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο για την προστασία της βιοποικιλότητας και την ενημέρωση του κοινού, που οδηγεί στην ευαισθητοποίησή του για την προστασία των ζώων και του περιβάλλοντος.

VICE: Έχετε αναφέρει πολλές φορές ότι στο Πάρκο γίνονται εκπαιδευτικές παρουσιάσεις με δελφίνια. Γιατί, όμως, το πόρισμα του Σώματος Επιθεωρητών Περιβάλλοντος αναφέρεται σε παραστάσεις με δελφίνια, που παραβιάζουν την κείμενη νομοθεσία;
Jean Jacques Lesueur: Στα ευνομούμενα κράτη, αρμόδια για να κρίνει αν παραβιάζεται ή όχι η νομοθεσία είναι η δικαιοσύνη. Ευτυχώς για εμάς και δυστυχώς για τους επικριτές μας, η ελληνική δικαιοσύνη έχει αποφανθεί όχι μια, αλλά δύο φορές ότι δεν παραβιάζουμε τον νόμο 4039/2012, τον Οκτώβριο 2013 και τον Ιούνιο του 2015.

Το Αττικό Πάρκο διέθετε νόμιμη άδεια λειτουργίας για την περίοδο 2013-2017; Φυσικά. Αναφορικά με την άδεια λειτουργίας, η οποία είχε ημερομηνία λήξης 18/3/2013, το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο αιτήθηκε της ανανέωσής της προ της λήξης της, όπως προβλέπεται από τον νόμο. Η ανανέωση της άδειας, η οποία και τελούσε υπό τις διαδικασίες των αρμοδίων φορέων και όχι από ενέργειες ή παραλείψεις του Πάρκου, εκδόθηκε στις 31/7/2017. Για το μεταβατικό διάστημα, σύμφωνα με τη σχετική ενημέρωση των επίσημων αρμόδιων υπηρεσιών, η παλιά άδεια παρέμενε σε ισχύ, λειτουργώντας έτσι καθόλα νόμιμα και σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας. Η καθυστέρηση δεν οφείλονταν σε ελλείψεις ή παραλείψεις από πλευράς Πάρκου, αλλά στην αλλαγή δύο φορές των φορέων που ήταν αρμόδιοι για την έκδοση της λόγω του Καλλικράτη.

Το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο είναι το μοναδικό ζωολογικό πάρκο στην Ελλάδα που έχει συσταθεί σύμφωνα με το Π.Δ. 98/2004 (ΦΕΚ 69/Α’/2004) περί «Ίδρυσης και Λειτουργίας των Ζωολογικών Πάρκων», σύμφωνα με το οποίο, όπως αναφέρεται στο Άρθρο 8 (άρθρο 3 Οδηγίας 1999/22/ΕΚ), «οι ζωολογικοί κήποι… προωθούν την ενημέρωση, συνειδητοποίηση και εκπαίδευση του κοινού σχετικά με τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, τους φυσικούς οικότοπους και τα είδη που εκτίθενται».

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο Διαδίκτυο φωτογραφία που είχε τραβήξει μαθήτρια στο Αττικό Πάρκο, όπου φαίνεται ένα δελφίνι με γρατζουνιές. Από πού προήλθε ο τραυματισμός του συγκεκριμένου δελφινιού;
Οι γρατζουνιές δεν είναι τραυματισμός, αλλά αποτέλεσμα των παιχνιδιών και της κοινωνικής συμπεριφοράς μεταξύ των αρσενικών δελφινιών. Είναι κάτι σύνηθες, που απαντάται σε πολλά ρινόδελφινα στη φύση και δεν δημιουργεί κανένα πρόβλημα, ούτε στο δελφίνι ούτε στην ομάδα του. Απλώς πρόκειται για άλλη μια προσπάθεια φτηνού εντυπωσιασμού, που προέρχεται από άγνοια, στην καλύτερη περίπτωση και κακόβουλα, στη χειρότερη, από τη γνωστή μερίδα των δήθεν «οικολόγων». Τα δελφίνια μας έχουν καθημερινή παρακολούθηση από τους φροντιστές και τον κτηνίατρο του Πάρκου.-

«Οι επικρίσεις είναι το λιγότερο φαρισαϊκές, αλλά δεν μας εκπλήσσει πλέον αυτό»

Το Αττικό Πάρκο έχει εκφράσει παλιότερα την αντίθεσή του με την πρακτική της αιχμαλωσίας δελφινιών από τη θάλασσα. Ισχύει ότι η Veera -ένα από τα δελφίνια του Πάρκου- είναι άγριο και έχει αιχμαλωτιστεί από τη θάλασσα;
Την έχουμε εκφράσει και την επαναλαμβάνουμε και τώρα. Εδώ και πάνω από 20 χρόνια έχει απαγορευτεί στην Ευρώπη η αιχμαλωσία κητωδών από την θάλασσα και είμαστε απόλυτα σύμφωνοι με αυτήν την πρακτική. Κάτι τέτοιο είναι άλλωστε περιττό, καθότι ο πληθυσμός τους στα δελφινάρια είναι βιώσιμος, αυτοσυντηρούμενος και γενετικά διαφοροποιημένος, για τουλάχιστον ακόμη 200 χρόνια.

Η Veera πιάστηκε το 1982 στην Καραϊβική και το 1984 εστάλη στο δελφινάριο Σαρκανιέμι, στη Φινλανδία. Στην Αθήνα ήρθε το 2016, μαζί με τα υπόλοιπα ρινοδέλφινα, μετά την απόφαση των εκεί υπευθύνων του Δήμου να κλείσουν το δελφινάριο, για να κατασκευάσουν ένα ψυχαγωγικό πάρκο. Άρα, δεν υπήρχε πλέον σπίτι για τη Veera. Σε κάθε περίπτωση, είμαστε σε αναζήτηση άλλου δελφινάριου στην Ευρώπη που να μπορεί να τη δεχτεί, για να μείνουν στο Πάρκο μόνο τα αρσενικά δελφίνια.

Πώς σχολιάζετε τις επικρίσεις για τη δωρεά ύψους 5.000 ευρών του Αττικού Πάρκου προς το Αστυνομικό Τμήμα Σπατών; Με δεδομένο ότι πρόκειται για έναν από τους φορείς που ελέγχουν το Πάρκο, η δωρεά δεν θα μπορούσε να γεννήσει υποψίες για προσπάθεια μεροληπτικής συμπεριφοράς υπέρ του Πάρκου;

Δεν είμαστε στην άγρια Δύση, όπου ο κάθε σερίφης κάνει ό,τι θέλει και εφαρμόζει τον νόμο κατά το δοκούν. Ζούμε σε κράτος δικαίου, όπου οι αρμοδιότητες και οι υποχρεώσεις είναι ξεκάθαρες. Το Αττικό Πάρκο κάνει πολλές δωρεές, σε πολλούς φορείς, ΜΚΟ και οργανισμούς. Έχουμε πέσει θύμα ένοπλης ληστείας τρεις φορές, στη μια εκ των οποίων κρατήθηκα υπό την απειλή όπλου. Θέλουμε η μικρή μας βοήθεια προς το Αστυνομικό Τμήμα της περιοχής μας να διευκολύνει στο μέτρο των δυνατοτήτων μας το έργο που επιτελούν με δεδομένα και γνωστά σε όλους τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, ένεκα της κρίσης και της υποχρηματοδότησης. Η βοήθεια προς την Αστυνομία, την Πυροσβεστική, η αγορά ασθενοφόρων κτλ από ιδιωτικές εταιρείες δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο, συμβαίνει χρόνια και καλώς συμβαίνει. Είμαι υπέρ της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης από πλευράς της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Οι επικρίσεις λοιπόν είναι το λιγότερο φαρισαϊκές, αλλά δεν μας εκπλήσσει πλέον αυτό.

[vice.com]