Γλώσσα του σώματος: Ποια είναι τα σημάδια που προδίδουν την απιστία;

Τι είναι η μοναδικότητα και τί σχέση έχει με τη μοναξιά;

Γράφει ο  ψυχολόγος ομαδικός θεραπευτής, Δημήτρης Κατσαρός

Σε μια ερωτική σχέση μπαίνουμε για δύο λόγους α)για την αμοιβαία φροντίδα και β)γιατί βλέπουμε μια ή  περισσότερες ποιότητες που θαυμάζουμε στο πρόσωπο που μας ελκύει.

Ο θαυμασμός είναι στην πραγματικότητα μια παραδοχή πως “το άλλο μέρος” έχει κάτι που δεν έχουμε εμείς και το οποίο αξιολογούμε στον υπερθετικό του βαθμό. Αυτό δημιουργεί συνθηκες: α)ότι θα έχουμε πρόσβαση σ’αυτό που θαυμάζουμε και β)ότι το πρόσωπο που θαυμάζουμε θα νιώσει μια μοναδικότητα γι’αυτό το λόγο.

Η μοναδικότητα του άλλου μέρους της σχέσης και ο θαυμασμός που του αποδίδουμε μας κάνει να νιώθουμε την ανάγκη του. Το ίδιο κι αυτό για μας.

Η φροντίδα που δίνουμε και παίρνουμε έτσι δίνει την αίσθηση της ισοτιμίας και του αμοιβαίου θαυμασμού στη σχέση. Αυτή είναι η έννοια της αμοιβαιότητας.

Όταν δύο άνθρωποι είναι σε μια τέτοια σχέση ξεχειλίζουν από ενεργητικότητα και ζωντάνια. Έχουν όρεξη να κάνουν πράγματα και τα πρόσωπά τους έχουν μια φωτεινότητα και μια χαρά.

Η αίσθηση της μοναξιάς εμφανίζεται όταν προκύπτει φόβος στη σχέση. Ο φόβος μπορεί να είναι ρεαλιστικός και να έχει να κάνει με το άλλο πρόσωπο ή να είναι εσωτερικός και να προβάλλται σ’αυτό. Φόβος εγκατάλειψης ή απόσυρσης φροντίδας και ενδιαφέροντος, φόβος ότι δεν δίνουμε αυτό που παίρνουμε, φόβος ότι δεν αξίζουμε το ενδιαφέρον κ.λπ.

Eνδείξεις φόβου είναι η συγκριτικά μικρότερη εγκαρδιότητα, το κλείσιμο στον εαυτό, η αποφυγή του κοιτάγματος και η συγκριτικά μεγαλύτερη ενασχόληση με άλλες δραστηριότητες. Προσοχή: Σοβαρή ένδειξη φόβου είναι και το να ψάχνει κανείς να βρει αυτά και άλλα τέτοια σημάδια εν αιθρεία. Ο φόβος αυτός ονομάζεται καχυποψία. Όταν είμαστε σε σχέση η προσοχή μας είναι περισσότερο ελευθέρως ρέουσα παρά προσπαθεί να εντοπίσει το όποιο πρόβλημα. Αυτή είναι η διάκριση της αφοσίωσης από την “εξέταση”.

Η διαφορά τους είναι ξεκάθαρη α)στο βλέμμα με το οποίο κοιτά εξεταστικά-ερευνητικά-καχύποπτα και το βλέμμα που είναι ξένοιαστο και μοιάζει να αναμένει να χαρεί με τη χαρά του-της άλλου-άλλης και β)στη στάση των χεριών που συνήθως είναι αμυντική (σταυρωμένα χέρια-χέρια στη μέση) όταν εξετάζουμε και περιμένουμε το “λάθος”.

Ο θαυμασμός που μετατρέπεται σε φόβο:

Αυτές οι εκφράσεις φόβου αλλάζουν τη σχέση και από ισότιμη την καθιστούν αντικείμενο όπου κάποιος έχει “το πάνω χέρι” ανά πάσα στιγμή. Κάποιος αδικείται και κάποιος αδικεί… Τότε η σχέση μετατρέπεται σε έναν αγώνα δρόμου και σύγκρισης όπου δημιουργείται η αίσθηση του άγχους, του θυμού, της απογοήτευσης, της βαριεστημάρας και της παγωμάρας. Αυτές είναι οι μυστικές εκδηλώσεις εντός μας που συνοψίζονται στο αίσθημα της μοναξιάς.

Τότε μέσα μας παλεύουν ταυτόχρονα η ανάγκη μας να διατηρήσουμε τη σχέση και η ανάγκη μας να νιώσουμε πλήρεις. Όμως μοιάζουν ανταγωνιστικές μεταξύ τους γιατί η μοναξιά είναι κάτι που μας συνέβαινε και όταν δεν ήμασταν σε σχέση.

Αυτό μας κάνει να αμφισβητούμε τη μοναδικότητα της σχέσης μας.

Τότε γινόμαστε είτε παθητικά επιθετικοί με το να “κουραζόμαστε πιο εύκολα”, με το να “μην είμαστε τόσο θερμοί όπως πιο παλιά” με το να “μην εμπιστευόμαστε πια”

ή ενεργητικά επιθετικοί με το να “κοιτάμε άλλα πρόσωπα”, να “κάνουμε ανοιχτές συγκρίσεις με άλλες σχέσεις”, με το να μιλάμε για τις επιθυμίες μας ως “πράγματα που δεν έγιναν” κ.α.

Αυτό το “πάνω χέρι-κάτω χέρι” φαίνεται στα πρόσωπα των ανθρώπων που έχουν αναλάβει αυτούς τους ρόλους:

Το πρόσωπο που είναι απαθές, θυμωμένο, αδιάφορο, κάνει έντονες κινήσεις, βρίσκει έντονο ενδιαφέρον σε ανταγωνιστικές δραστηριότητες, μιλά εξίσου δυνατά και έντονα με μια επιφανειακή εξωστρέφεια είναι ο “αφέντης” στη σχέση αυτή.

Το αντίστοιχο πρόσωπο που είναι λυπημένο, θλιμμένο, φοβισμένο, με έντονη την κούραση στο βλέμμα, διάθεση για ύπνο, υποτονικότητα είναι ο “σκλάβος” στη σχέση αυτή.

Φυσικά μπορεί να τύχει κάποιες φορές να εκνευρίσουμε τους-τις συντρόφους μας ή να εκνευριστούμε απ’ αυτούς. Αυτό εγείρει μια εικόνα όπου κάποιος-α φωνάζει και εξηγεί με ένταση και κάποιος-α είναι υπόλογος. Αυτό δε σημαίνει κατευθείαν πως μπήκαμε στο μοτίβο σχέσης που περιγράφηκε πιο πάνω. Το να παραδέχεται κανείς τα λάθη του σημαίνει την ευθύνη και συνεπώς να φροντίσει το-τη σύντροφό του ώστε να ηρεμήσει. Το να ακούμε αντιπαρερχόμενοι την όποια ένταση δεν είναι απαραίτητα ένδειξη πως είμαστε “υπό”. Αντίθετα δείχνει πολλές φορές μια ενεργητική διάθεση να καταλάβουμε, να περιέξουμε.

Ο παράγοντας τυχαιότητα και ο μεταβατικός χώρος:

Αν συμβαίνουν τα παραπάνω ή κάποια απ’ αυτά και βρισκόμαστε σε δίλημμα κάποια στιγμή τυχαία μπορεί να βρεθούμε παρέα με έναν άνθρωπο που θα συζητήσουμε και θα βρούμε κοινά με αυθορμητο τρόπο. Η μοναξιά θα πιέζει, η σχέση “αγώνας δρόμου” θα πιέζει επίσης και το τρίτο αυτό πρόσωπο φαίνεται να είναι πηγή χαλαρότητας και ευχάριστης συντροφιάς. Αυτή η χαλαρότητα μοιάζει σαν ένας χώρος όπου ξεκουραζόμαστε, κάνουμε ένα διάλειμμα από το άγχος και τη μοναξιά. Αξιολογείαι θετικά λοιπόν. Γυρνάμε σπίτι και ο-η σύντροφος μπορεί να μας δει αλλαγμένους, πιο ήρεμους αλλά να μην έχει συμβεί κάτι που από μέρους του που να συνηγορεί γι’αυτή την αλλαγή.

Η έλλειψη εμπιστοσύνης από μέρους μας ότι ο-η σύντροφός μας μπορεί να μας δώσει αυτό το μεταβατικό χώρο και η χαλαρότητά μας παρόλο που αυτό δε συνέβη με τη βοήθειά του συνηγορεί σε ένα κλίμα υποψίας. “Φαίνεσαι διαφορετικός-ή. Τί έγινε; Που ήσουν;” Έτσι η χαλαρότητά μας αφού έγινε αντικείμενο υποψίας μας ωθεί να νιώθουμε πως μας επιτίθενται. “Μα καλά… με βλέπεις εντάξει και σε νοιάζει που ήμουν; Αντί να χαρείς θυμώνεις;”

Το σενάριο αυτό, που δεν είναι σπάνιο, περιλαμβάνει τη γλώσσα του σώματος, ή καλύτερα την εικόνα της διάθεσης της οποίας φορέας είναι το σώμα με ένα τρόπο που να κάνει το συναίσθημα πάλι να αμφιταλαντεύεται: “Νιώθω καλά και ακούω παρατηρήσεις. Νιώθω θυμό για την παρατήρηση και ενοχή που είμαι καλά εκτός της σχέσης μου”. Εκεί ξεκινά σιγά-σιγά κι αυθόρμητα μια διαδικασία απολογισμού και αποτίμησης της σχέσης. Η σχέση κινδυνεύει να οδεύσει προς το τέλος της συναισθηματικά.

Τί είναι η απιστία;

Η απιστία σε μια ερωτική σχέση είναι όταν το ένα ή και τα δύο πρόσωπα που εμπλέκονται στη σχέση αναπαράγουν βασικές συμπεριφορές που αναμένονταν κατ’ αποκλειστικότητα στη σχέση (όπως η σεξουαλικότητα) με τρίτα πρόσωπα. Έρχεται ως πράξη να δώσει μια αίσθηση απεξάρτησης ή ανεξαρτησίας στο πρόσωπο που την πράττει και είναι τουλάχιστον παθητικά επιθετική για το-τη σύντροφο στο επίπεδο που γίνεται έστω από αδιαφορία και εφόσον έχει συμφωνηθεί αποκλειστικότητα στο σεξ μέσα στη σχέση. Συμβαίνει από ανθρώπους που δεν λαμβάνουν ασφάλεια από τη σχέση τους είτε γιατί δεν είναι σε θέση να την προσφέρει το άλλο μισό είτε γιατί οι ίδιοι δεν μπορούν να την λάβουν ακόμα κι αν εκπέμπεται. Ο τρόπος να καταλάβει κανείς τί από τα δύο συμβαίνει είναι να γνωρίζει κατά πόσο είναι σε θέση σαν άνθρωπος να παρέχει αυτή την αίσθηση και κατά πόσο τη νιώθει όταν του τη δίνουν.

Συνήθως, ενάντια σε δημοφιλή πεποίθηση, η διάθεση για σεξ δεν εξαρτάται αρνητικά από την απιστία. Δηλαδή αν κάποιος-κάποια έκανε σεξ με άλλο πρόσωπο δεν θα φανεί αυτό σαν γεγονός από την έλλειψη ερωτικής διάθεσης για το-τη σύντροφο.

Αντίθετα πολλοί, άνδρες κυρίως, αναφέρουν πως είχαν όρεξη για σεξ με τη σύντροφό τους αφού απίστησαν.

Τα σημάδια στο σώμα που μπορεί λοιπόν να παρατηρήσει ο-η ενδιαφερόμενος περιορίζονται στις ξαφνικές διαφορές από τα συνήθη δεδομένα των συντρόφων.

Πηγή