Γιώργος Σεφέρης: Ζούμε σε κατάσταση υποχρεωτικής νάρκης.

Της Στεύης Τσούτση.

Μέσα στην Κρίση, όλα μας φαίνονται άσχημα, δύσκολα, ακατόρθωτα.

Το μαύρο τείνει να επικρατήσει στη ζωή μας και μεις στολίζουμε με λαμπιόνια το σπίτι, προσπαθώντας να ξορκίσουμε το κακό, να ζεστάνουμε τις καρδιές μας. Κι όμως, είναι μέρες, σαν τη σημερινή, που οι μνήμες ξυπνούν δυνατές και μια αχνή ελπίδα φαίνεται στο βάθος. Ελπίδα για τον Έλληνα, για το πνεύμα, τη δύναμη και την αξία του. Ελπίδα για όσα μπορούν να γίνουν, αρκεί να το θελήσουμε και να παλέψουμε προς την κατεύθυνση των ονείρων μας.
Όχι, δεν πρόκειται για καμία εθνική εορτή. Κανείς στρατηλάτης δεν κατέκτησε, απέκρουσε ή υπερασπίστηκε κάτι πριν αιώνες. Είναι απλά μια μεγάλη μέρα για το ελληνικό πνεύμα.

Σαν σήμερα, το 1963, απονέμεται στο Γιώργο Σεφέρη το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Η Σουηδική Ακαδημία αναγνώρισε το υπέροχο λυρικό ύφος και το βαθιά ελληνικό πολιτιστικό του ιδεώδες. Μια ελληνική διάκριση. Μια στιγμή εθνικής υπερηφάνειας για τούτο το πνεύμα που ανά τους αιώνες ξέρει να τιμά τις ρίζες του.

Σήμερα, λοιπόν, θυμόμαστε και τιμάμε το Νομπελίστα ποιητή μας, Γιώργο Σεφέρη…

“Η μοίρα μας, χυμένο μολύβι, δεν μπορεί ν’ αλλάξει
δεν μπορεί να γίνει τίποτε.
Έχυσαν το μολύβι μέσα στο νερό κάτω από τ’ αστέρια κι
ας ανάβουν οι φωτιές.

Αν μείνεις γυμνή μπροστά στον καθρέφτη τα μεσάνυχτα
βλέπεις
βλέπεις τον άνθρωπο να περνά στο βάθος του καθρέφτητον άνθρωπο μέσα στη μοίρα σου που κυβερνά
το κορμί σου,
μέσα στη μοναξιά και στη σιωπή τον άνθρωπο
της μοναξιάς και της σιωπής
κι ας ανάβουν οι φωτιές.Την ώρα που τέλειωσε ή μέρα και δεν άρχισε ή άλλη
την ώρα που κόπηκε ο καιρός
εκείνον που από τώρα και πριν από την αρχή κυβερνούσε
το κορμί σου
πρέπει να τον εύρεις
πρέπει να τον ζητήσεις για να τον εύρει τουλάχιστο
κάποιος άλλος, όταν θα ‘χεις πεθάνει.”

…

“Ρόδο της μοίρας, γύρευες να βρεις να μας πληγώσεις
μα έσκυβες σαν το μυστικό που πάει να λυτρωθεί
κι ήταν ωραίο το πρόσταγμα που δέχτηκες να δώσεις
κι ήταν το χαμογέλιο σου σαν έτοιμο σπαθί.

Λες κι είχα αναστηθεί γυμνή σε μια παρμένη θύμηση
σαν ήρθες γνώριμος και ξένος, ακριβέ μου
να μου χαρίσεις γέρνοντας την απέραντη λύτρωση
που γύρευα από τα γοργά σείστρα του ανέμου

…Μες στον καθρέφτη η αγάπη μας, πώς πάει και λιγοστεύει
μέσα στον ύπνο τα όνειρα, σκολειό της λησμονιάς
μέσα στα βάθη του καιρού, πώς η καρδιά στενεύει
και χάνεται στο λίκνισμα μιας ξένης αγκαλιάς…

Ρόδο άλικο του ανέμου και της μοίρας,
μόνο στη μνήμη απέμεινες, ένας βαρύς ρυθμός
ρόδο της νύχτας πέρασες, τρικύμισμα πορφύρας
τρίκυμισμα της θάλασσας… Ο κόσμος είναι απλός”

Και μαζί με τη μνήμη, παλεύουμε να ξυπνήσει μέσα μας κι αυτή η εθνική υπερηφάνεια που κάπου μέσα σε όλα τα ζόρια των καιρών, τη χάσαμε. Και προσπαθούμε να ατσαλώσουμε τους εαυτούς για να αλλάξουμε όλα όσα δε μας αρέσουν. Όλη αυτή τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα που ο ίδιος ο Σεφέρης, πάντα επίκαιρος, είχε περιγράψει:
«Είναι μια κατάσταση υποχρεωτικής νάρκης, όπου όσες πνευματικές αξίες κατορθώσαμε να κρατήσουμε ζωντανές, με πόνους και με κόπους, πάνε κι αυτές να καταποντισθούν μέσα στα ελώδη στεκάμενα νερά».

Ας την αλλάξουμε, λοιπόν…

διαφορετικό