Γεώργιος Παπανικολάου: Ο γιατρός και ερευνητής που έσωσε τις ζωές εκατομμυρίων γυναικών

Σαν σήμερα, στις 19 Φεβρουαρίου του 1962 έφυγε από τη ζωή ο σπουδαίος Έλληνας γιατρός, βιολόγος και ερευνητής, Γεώργιος Παπανικολάου. Ο κ. Παπανικολάου εφηύρε το σωτήριο τεστ ΠΑΠ, το οποίο μπορεί να ανιχνεύσει σε πρώιμο στάδιο τον καρκίνο του τραχήλου.

Γεννήθηκε στις 13 Μαΐου του 1883 στην Κύμη Ευβοίας. Ήταν γιος του γιατρού και πολιτικού Νικόλαου Παπανικολάου, που διετέλεσε δήμαρχος Κύμης και βουλευτής Ευβοίας. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Κύμη, όπου και τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο και κατόπιν οι γονείς του τον έστειλαν στην Αθήνα για να ολοκληρώσει τις εγκύκλιες σπουδές του.

Το 1898, σε ηλικία 15 ετών, γράφτηκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από την οποία αποφοίτησε το 1904 με άριστα. Ανήσυχο πνεύμα, μελέτησε φιλοσοφία (Νίτσε, Σοπενχάουερ), μυήθηκε στη μουσική και την ποίηση, έμαθε Γαλλικά και Γερμανικά, και γενικά απέκτησε μια πολύπλευρη μόρφωση και εσωτερική καλλιέργεια.

Όταν πήρε το πτυχίο του και μετά τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις, έπρεπε να αποφασίσει για την καριέρα του. Όμως, καθώς ήταν ανήσυχο πνεύμα, δεν θέλησε να γίνει στρατιωτικός γιατρός με μόνιμη θέση, η οποία του είχε προταθεί.

Μάλιστα, αυτό του το ανήσυχο πνεύμα διαφαίνεται μέσα από ένα γράμμα το οποίο έστειλε στον πατέρα του το 1904, λέγοντας: «Όχι, δεν θέλω γίνω στρατιωτικός γιατρός. Θέλω να μείνω ελεύθερος, να αισθανθώ τη χαρά που δίνει ο αγών της ζωής. Εμένα δεν με τρομάζει το πέλαγος. Θέλω την ελευθερία μου, τη γλυκιά μου ελευθερία».

Έτσι, το 1907 έφυγε για τη Γερμανία, όπου σπούδασε Βιολογία και Ζωολογία. Σε αυτό το πλαίσιο, απέκτησε βαθιά εργαστηριακή πείρα. Μετά από μια στάση του στην Ελλάδα για τη συμμετοχή στους Βαλκανικούς πολέμους, αναχώρησε για τις ΗΠΑ, όπου εργάστηκε ως καθηγητής ανατομίας και ιστολογίας σε ιατρική σχολή.

Το 1917 μελέτησε το κολπικό επίχρισμα των κατώτερων θηλαστικών και συσχέτισε τη μορφολογία του με τον ορμονικό κύκλο και τις ανάλογες μεταβολές στη μήτρα και τις ωοθήκες των ζώων. Στη συνέχεια πραγματοποίησε κλινικές και εργαστηριακές μελέτες για τη διαγνωστική αξία της εξέτασης των κυττάρων του κολπικού επιχρίσματος στον άνθρωπο, με πρώτο «πειραματόζωο» τη γυναίκα του. Η έρευνά του επεκτάθηκε αργότερα σε γυναίκες του «Women’s Hospital» της Νέας Υόρκης και αποτέλεσε τη βάση για τη θεμελίωση της μεθόδου του για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου.

Το 1928 έκανε την πρώτη του ανακοίνωση με τίτλο «Νέα διάγνωση του καρκίνου», η οποία αρχικά αντιμετώπισε τη δυσπιστία του ιατρικού κόσμου των ΗΠΑ. Ο ίδιος, όμως, ήταν απολύτως βέβαιος για την αξία της μεθόδου του για την κυτταρολογική διάγνωση του καρκίνου της μήτρας και συνέχισε με μεγαλύτερο ζήλο τις έρευνές του.

Παρότι δεν τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ, για το οποίο είχε προταθεί δύο φορές, του απονεμήθηκαν πολλά αμερικάνικα ιατρικά βραβεία και μεταθανατίως το Βραβείο του ΟΗΕ. Το 1932 έγινε το πρώτο επίτιμο μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και το 1949 η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών τον ονόμασε επίτιμο διδάκτορα. Το 1954 εξέδωσε τον «Άτλαντα της Αποφολιδωτικής Κυτταρολογίας», που αποτελεί την ολοκλήρωση και την επισφράγιση του έργου του.

Σήμερα το «Τεστ Παπ» χρησιμοποιείται παγκοσμίως για τη διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, επί της προκαρκινικής δυσπλασίας και άλλων κυτταρολογικών ασθενειών του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος.

[enallaktikidrasi.com]