Από πού προέκυψε το «τσούγκρισμα» των ποτηριών, και η ευχή «εις υγείαν» ;;;

Μέρες γιορτινές αυτές που διανύουμε, με κοινωνικές συναθροίσεις, και με το φαγητό και το ποτό , να έχουν την τιμητική τους. Κατά την διάρκεια των γευμάτων συνηθίζουμε να τσουγκρίζουμε τα ποτήρια και να ευχόμαστε εις υγείαν. Έχετε σκεφθεί ποτέ πως προέκυψε αυτή η συνήθεια;

Οι άνθρωποι πίνουν «εις υγείαν» από τότε που ανακάλυψαν την μπύρα και το κρασί. Το συνήθιζαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, Πέρσες οι Έλληνες και… όλοι οι άλλοι.

Γενικότερα η  κατανάλωση κρασιού από την αρχαιότητα ήταν  συνδεδεμένη με ποικίλα τελετουργικά έθιμα. Τα έθιμα αυτά, ήταν και  είναι εκφράσεις του συλλογικού ασυνειδήτου των ανθρώπων. Με τη χειρονομία της πρόποσης,  εκτός της σύσφιξης των κοινωνικών σχέσεων,  δίδεται η ευκαιρία να πει κανείς μια ευχή που αφορά ένα άτομο ή  το κοινό καλό.

Στην Αρχαία Ελλάδα το κρασί το έπιναν με κύλικες, τα οποία  ήταν κύπελλα από πηλό, και οι  προπόσεις και οι ανακοινώσεις ευχών αποτελούσαν επιδιωκόμενες τελετουργικές διαδικασίες κατά τη διάρκεια των συμποσίων.

Συνήθως η πόση του κρασιού γινόταν από  έναν  κύλικα που περιφερόταν από άτομο σε άτομο της ομήγυρης. Αυτός ο τρόπος πόσης δημιουργεί πολύ πιο έντονα και ανάγλυφα την αίσθηση της συντροφικότητας, σε σχέση με το  να πίνει ο καθένας από το δικό του κύπελλο, κάτι που συναντάται  σχεδόν παντού στην αρχαιότητα, όταν και  κατά την διάρκεια των  τελετουργιών  οι  συμμετέχοντες έπιναν από το ίδιο δοχείο, το οποίο αποκαλούνταν «δοχείο της αγάπης».

Στην αρχαία Μεσοποταμία λ.χ, όταν ανακαλύφθηκε η μπίρα (αρχαιότερη του κρασιού) και εκεί έπιναν επίσης από ένα μεγάλο κοινό δοχείο, με καλάμια που τα χρησιμοποιούσαν ως τα σημερινά καλαμάκια.

Το τσούγκρισμα τώρα, των ποτηριών έγινε κοινωνικό έθιμο από τότε που επινοήθηκε και εξαπλώθηκε το γυαλί, ιδίως μετά τα πρώτα χρόνια της Ρωμαιοκρατίας. Πιστεύεται όμως πως το εν λόγω εθιμοτυπικό, με την σφοδρή σύγκρουση των ποτηριών έχει τις ρίζες του στον μεσαίωνα, και πιο συγκεκριμένα ήταν ‘έμπνευση’ της  αριστοκρατίας της εποχής, βασιλέων  και λοιπών.

Τότε οι κούπες σερβίρονταν ξέχειλες από  κρασί, και μάλιστα  δεν τσούγκριζαν απλά τα ποτήρια ώστε να ακουστεί μόνο ο ήχος του γυαλιού, αλλά γινόταν με δύναμη και τα ποτά αναπηδούσαν μέσα και έξω από την κούπα.

Σκοπός στην ουσία  του τσουγκρίσματος  ήταν ουσιαστικά να πέσει λίγο ποτό από το ένα ποτήρι στο άλλο, να γίνει μία “ανταλλαγή” οίνου δηλαδή.  Με αυτόν τον τρόπο,  και οι δύο συν-πότες έπιναν και μία μικρή ποσότητα από το κρασί του φίλου τους.

Αλλά γιατί γινόταν αυτό;   Για…  λόγους ασφαλείας. Λόγω  της υψηλής κοινωνικής τους θέσης τους πολλοί πίστευαν πως κάποιοι ίσως έριχναν δηλητήριο στο κρασί   τους. Με  το τσούγκρισμα και την ανταλλαγή  του οίνου, ήταν σίγουροι  πως  ο οικοδεσπότης δεν θα προσπαθούσε να τους δηλητηριάσει, εφόσον όλοι  θα έπιναν  από το ίδιο κρασί!

Και έτσι έφτασε ως τις μέρες μας, ως παράδοση και ακόμα τσουγκρίζουμε  τα ποτήρια μας πριν πιούμε, κάνοντας ευχές …!

Και εις άλλα εις υγείαν,  και καλή χρόνια να έχουμε!

Πηγή