Βαρουφάκης στην Zeit: «Mε παρουσίασαν ως επικίνδυνο και ανόητο»

Πώς να αισθάνεται κάποιος όταν έχει καταφέρει να αναστατώσει και να διχάσει το σύνολο της Ευρώπης; Μια συνέντευξη με τον πρώην Έλληνα υπουργό Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη.

Τετάρτη της περασμένης εβδομάδας, κάνει ζέστη στην Αθήνα. Ακούγονται διαπεραστικές φωνές, ενισχυμένες από μεγάφωνα, που αντηχούν σε όλη την πόλη. Οι Έλληνες διαμαρτύρονται κατά των νέων μεταρρυθμιστικών μέτρων, που θα τεθούν σε ψηφοφορία την ίδια ημέρα στο Κοινοβούλιο.

Είχε συμφωνηθεί μια συνέντευξη με τον πρώην υπουργό Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη στο διαμέρισμά του . Ο Γιάνης Βαρουφάκης, ως μέλος του Ελληνικού Κοινοβουλίου πρέπει σήμερα να παρευρίσκεται στην Βουλή για να συναποφασίσει σχετικά με τις νέες μεταρρυθμίσεις που θα υπάρξουν στο Ελληνικό δικαστικό και τραπεζικό σύστημα . Ως εκ τούτου , η συνέντευξη μεταφέρεται στο Ξενοδοχείο Τιτάνια.Ο Βαρουφάκης θα έρθει απευθείας από το κοντινό Κοινοβούλιο, πάνω στην γνώριμη πλέον μοτοσικλέτα του .

Το εστιατόριο του ξενοδοχείου είναι γεμάτο,κάτι λογικό, εν μέσω μεσημεριανού διαλείμματος – η φωτογράφηση θα είναι δύσκολη εδώ, θα μπορούσαμε να τον φωτογραφήσουμε την επόμενη μέρα στο διαμέρισμά του, λέει ο Βαρουφάκης. Πολλοί από τους θαμώνες σπεύδουν να τον χαιρετήσουν, ενώ ο διευθυντής του ξενοδοχείου τον καλεί για καφέ. Σκηνές σαν αυτή είναι που έχουν κάνει τον Βαρουφάκη γνωστό ανά την υφήλιο. Ένας άνθρωπος ο οποίος δεν φαίνεται να ταιριάζει στον ομαλό, αυστηρά ιεραρχικό κόσμο της δημοσιονομικής πολιτικής. Ένας άνθρωπος που πολώνει.

Στο τεύχος ZEIT 29/15 της 16ης Ιουλίου , ο καθηγητής Οικονομικών δέχτηκε έντονη κριτική για τις τοποθετήσεις του περί της κατάστασης στην Ελλάδα και την Ευρώπη.

Τώρα εμείς θα θέλαμε να μάθουμε: πώς βίωσε ως αουτσάιντερ την πολιτική ; Ποιος είναι πραγματικά ο άνθρωπος πίσω από τις θέσεις του αυτές ; Πώς θα συνεχίσει και μετά την «ήττα» του ως υπουργός Οικονομικών ; Πρόκειται για την πρώτη του συνέντευξη σε γερμανικό περιοδικό ύστερα από την παραίτησή του . Ο Βαρουφάκης είναι ευδιάθετος , φοράει τζιν , ένα μαύρο πουκάμισο , θέλει να ξεκινήσει αμέσως . Μετά από αυτήν την συνέντευξη θα πρέπει να επιστρέψει στο Κοινοβούλιο. Μέρα ψηφοφορίας. Είναι πραγματικά αντίθετος στο τρίτο αυτό πακέτο μέτρων και στήριξης, το οποίο είναι και ό λόγος που γίνονται στην Βουλή όλες αυτές οι έκτακτες συνεδριάσεις και ψηφοφορίες. Αργότερα εκείνο το βράδυ , παρότι μας είχε δηλώσει ότι διαφωνεί κάθετα, το υπερψηφίζει. Ένα πράγμα είναι σίγουραο Γιάνης Βαρουφάκης: Απρόβλεπτος .

Zeit: Κύριε Βαρουφάκη απολαμβάνετε να προκαλείτε?

Γιάνης Βαρουφάκης : Όχι , δεν είμαι προβοκάτορας. Αλλά μου αρέσει να ηγούμαι των συζητήσεων.

Ζ: Έχετε αναφέρθεί στην ευρωπαϊκή πολιτική λιτότητας ως προς την Ελλάδα ως «οικονομικό πνιγμό» και «τρομοκρατία».

Γ.Β.: Ορισμένοι μπορεί να θεωρούν προκλητικό αυτό που είπα . Αλλά αυτή είναι η ακριβής περιγραφή της πραγματικότητας . Η CIA έχει χρησιμοποιήσει το βασανιστήριο του εικονικού πνιγμού (Waterboarding) κατά τη διάρκεια ανακρίσεων , προκειμένου να κάνει τα θύματά της να συμμορφώνονται. Οριακά μόνο, και λίγο πριν από την ασφυξία, τους επιτρέπεται να αναπνεύσουν και πάλι . Πρόκειται για μια σχεδόν τέλεια περιγραφή για την πολιτική της Τρόικας στη χώρα μου για τα τελευταία πέντε χρόνια . Μας δίνονται μόνο τόσα χρήματα ώστε να μην πτωχεύσουμε , αλλά ποτέ δεν είναι θα είναι αρκετά για να αναπτυχθούμε πραγματικά . Δεν είναι πρόκληση το να λες την αλήθεια.

Ζ: Αυτό σημαίνει ότι οι άλλοι πολιτικοί ψεύδονται όταν λένε ότι η Ελλάδα φταίει κυρίως η ίδια για την δύσκολη θέση της;

Γ.Β.: Μπορείτε να το πείτε και έτσι. Δεν θα σχολιάσω περαιτέρω επι αυτού όμως. Όταν μπήκα στην πολιτική, είχα ορκιστεί στον εαυτό μου: Αν αρχίσω να σκέφτομαι σαν πολιτικός, θα παραιτηθώ. Δεν θα λυγίσω προς χάριν της πολιτικής μου σταδιοδρομίας. Αν η αλήθεια μου στοιχίσει το πόστο μουστην κυβέρνηση ή με πετάξει έξω από το Κοινοβούλιο ή ακόμα και να πρέπει να πάω στη φυλακή, τότε ας γίνει έτσι.

Ζ: Υπερβάλετε. Υπάρχουν ωστόσο ,εκπληκτικά πολλές αλήθειες ,πίσω από την ελληνική κρίση.

Γ.Β.: Δεν λέω οτι έχω πάντοτε δίκιο. Πάντοτε ήμουν έτοιμος, κατά τις διαπραγματεύσεις, να συμβιβαστώ είτε με κάποιες αναγκαίες μεταρρυθμίσεις από τη μία πλευρά είτε με τα απαραίτητα πακέτα βοήθειας από την άλλη.

Ζ: Είπατε κάποτε , στην εποχή σας ως υπουργός Οικονομικών ήταν οι χειρότεροι φόβοι σας επιβεβαιωθήκαν . Πώς φανταζόσασταν τον κόσμο της πολιτικής ;

Γ.Β. : Δεν περίμενα ότι η συνάντηση με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους υπουργούς Οικονομικών , θα γινόταν σε φιλικό κλίμα . Αλλά πίστευα ότι θα μπορούσε να βρεθεί μια συμβιβαστική λύση στο τέλος , μια λύση που και οι δύο πλευρές μπορούν να δεχτούν . Αλλά αν δεν ήταν καθόλου έτσι.

Ζ: Γιατί όχι;

Γ.Β.: Η Ευρώπη από το 2008 αρνείται τις πραγματικές αιτίες της ελληνικής κρίσης. Είναι όπως στο σαιξπηρικό δράμα Μάκβεθ: Ένα έγκλημα οδηγεί σε ένα άλλο έγκλημα, ένα ψέμα φέρνει το άλλο ψέμα. Είμαστε σαν χώρα ήδη υπερχρεωμένη και θα πρέπει βάσει την νέας δανειακής σύμβασης να πάρουμε επιπλέον νέα δάνεια. Αυτό είναι κάτι που δεν μπορώ να υποστηρίξω. Πως μπορώ να πάρω χρήματα, αν ξέρω ότι δεν θα μπορέσω ποτέ να τα επιστρέψω.

Ζ: Γιατί όμως τότε, κατά την γνώμη σας πάντα, σας προτείναν να πάρετε και άλλα δάνεια?

Γ.Β.: Για αυτό που με ρωτάτε θα πρέπει να ρωτήσετε τους άλλους Ευρωπαίους υπουργούς Οικονομικών. Εμείς αποφασίσαμε να αφήσουμε το λαό μας να ψηφίσει στο δημοψήφισμα για αυτό. Οι άλλοι υπουργοί Οικονομικών είχαν τρομερή ανησυχία όταν αποκαλύψαμε το σχέδιο μας περί δημοψηφίσματος. Ένας από αυτούς, ένας από τους πιο έξυπνους, δεν θα αναφέρω το όνομά του εδώ, είπε κάτι το αξιοσημείωτο: Γιάνη, δεν μπορώ να πιστέψω ότι σχεδιάζετε να αφήσετε μια τέτοια κρίσιμη απόφαση σχετικά με ένα τόσο περίπλοκο θέμα, στον ελληνικό λαό. Εκείνη την στιγμή σκέφτηκα: «Θεέ μου! Τώρα είναι που η δημοκρατία καταργείται. Το δικαίωμα της πολιτικής συμμετοχής ισχύει, ανεξάρτητα από το πόσο έξυπνος ή πόσο ενημερωμένος είναι κάποιος.»

Ζ: Σύμφωνα με αυτή τη λογική, θα γίνεται το ενα δημοψήφισμα μετά το άλλο στην Ευρώπη, και όλοι θα μπλοκάρουμε ο ένας τον άλλον.

Γ.Β.: Αυτή είναι η επιχειρηματολογία του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Λέει ότι οι εκλογές δενθα αλλάξουν τίποτα, δεν μπορούν να ακυρωθούν διαμέσου εκλογών αποφάσεις σχετικές με την ελληνική κρίση . Αυτό δεν είναι ένα κακό επιχείρημα, αλλά τότε θα πρέπει να πω, ότι, αν μια χώρα στην Ευρώπη έχει μεγάλο χρέος, τότε οι εκλογές θα πρέπει να ανασταλούν έως ότου εξοφληθεί το χρέος. Τότε ας κυβερνήσουν οι τεχνοκράτες των Βρυξελλών την Ευρώπη. Αυτό θα ήταν ειλικρινές. Το μόνο ερώτημα είναι αν θέλουμε μια τέτοια Ευρώπη.

Ζ: Ο φίλος και διάδοχος σας στη θέση του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, μόλις ενέκρινε και υπερψήφισε το επόμενο πακέτο βοήθειας.

Γ.Β.: Είμαι ακόμα πολύ στενός φίλος του Ευκλείδη. Είμαστε σαν αδέλφια. Η διαφορά ανάμεσα μας είναι η εξής: Είναι μέλος του κυβερνώντος κόμματος. Εγώ όχι. Η πολιτική γραμμή του κόμματος είναι πιο σημαντική για αυτόν από ότι είναι για μένα. Για το λόγο αυτό, δεν είμαι μέλος του κόμματος, δεν θα εγκατέλειπα ποτέ την ελευθερία μου.

Ζ: Πιστεύετε ότι ένα «αουτσαιντερ» είναι κατάλληλος για πολιτικός;

Γ.Β.: Ναι, είμαι ένα αουτσαιντερ, ένας ξένος. Έχω ζήσει καιρό στις ΗΠΑ και την Αυστραλία. Αλλά μερικές φορές μόνο ένας ξένος μπορεί πραγματικά να καταλάβει τι πηγαίνει στραβά, επειδή έχει την απαραίτητη απόσταση.

Ζ: Οδηγείτε μοτοσικλέτα, ποτέ δεν φοράτε γραβάτες και θεωρήστε ένα σύμβολο του σεξ. Όχι ακριβώς η τυπική εικόνα του υπουργού Οικονομικών.

Γ.Β.: Σωστά. Γιατί θα πρέπει να προσαρμόσω τον εαυτό μου, να καθοδηγείται από τις αυτές τις παραδοσιακές συμβάσεις; Δεν με ενδιαφέρουν αυτά. Μπορούμε να ανανεώσουμε τη δημοκρατία μόνο αν αμφισβητούμε τους παρόντες κανόνες.

Ζ: Από πού προέρχεται η επιμονή σας για να είστε διαφορετικός;

Γ.Β.: Πάντα ήμουν τέτοιος . Όταν σπούδαζα Οικονομικά Μαθηματικά στις αρχές της δεκαετίας του 80 στο Πανεπιστήμιο του Essex στην Αγγλία, ήμουν, για παράδειγμα, ο Γενικός Γραμματέας του Συνδέσμου των μαύρων φοιτητών.Οι ίδιοι μου το ζητήσανε. Επειδή πάντα σηκωνόμουνα κατά τις συνεδριάσεις τους και φώναζα: «Εμείς οι μαύροι …” Όλοι γελούσανε. και απαντούσα: «Σύντροφοι, το μαύρο είναι ένα ζήτημα στάσης, δεν έχει να κάνει με το χρώμα του δέρματος.” Εμείς οι Έλληνες είμαστε οι μαύροι της Ευρώπης.

Ζ: Πώς ανταποκρίθηκαν οι άλλοι Ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών σε κάποιον σαν εσάς;

Γ.Β.: Ήταν λυπηρό. Αν ήσασταν εκεί, θα είχατε την ίδια άποψη, θα το βρίσκατε και εσείς θλιβερό. Το τι ζημιά κάνουν στην Ευρώπη, δεν περιγράφεται. Είναι μια καταστροφή, το τι κάνουν στην Ευρώπη σε αυτές τις συνεδριάσεις.

Ζ: Με ποιο τρόπο;

Γ.Β.: Μόνο ένα παράδειγμα θα σας πώ: Σε κάποια στιγμή, ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, ο πρόεδρος του Eurogroup, εξέδωσε μια τελική δήλωση, η οποία δεν είχε τη συγκατάθεσή μου. Στη συνέχεια, συγκάλεσε σύσκεψη στην οποίαείχαν προσκληθεί όλοι οι υπουργοί οικονομικών, εκτός απο εμένα. Τον ρώτησα: “Jeroen επιτρέπεται αυτό που κάνεις, δεν θα πρέπει εμείς οι Έλληνες να είμαστε παρόντες, δεν είμαστε ακόμα μέλος της ζώνης του ευρώ;” Ήθελα να ξέρω αν αυτό που έκανε έστεκε νομικά. Στη συνέχεια, ξέσπασε πανικός. Η συνεδρίαση διακόπηκε, και ακολούθησαν πολλά μανιώδη τηλεφωνήματα. Κάποια στιγμή εμφανίστηκε περιχαρής ένας υπάλληλος και είπε ότι το Eurogroup δεν έχει κάποια νομική υπόσταση. Πρόκειται για μια άτυπη συνεδρίαση. Ως εκ τούτου, ο πρόεδρος του, θα μπορούσε να λάβει μια τέτοια απόφαση. Σκεφτείτε το λίγο αυτό! Η Νομισματική Ένωση διέπεται από ένα αδιαφανές σώμα το οποίο δεν λογοδοτεί πουθενά και οι συνεδριάσεις του δεν καταχωρούνται πουθενά. Κατά την άποψή μου, αυτό είναι μια επίθεση κατά της δημοκρατίας.

Ζ: Ο Γερούν Ντάισελμπλουμ έχει πει δημοσίως, σχετικά με αυτό,ότι εσείς φύγατε αυτοβούλως.

Γ.Β.: Όχι, αυτό δεν είναι αλήθεια. Αλλά θέλω να σας πω μια άλλη ιστορία: Σε μία από τις πρώτες μου συναντήσεις στις Βρυξέλλες ως υπουργός Οικονομικών είπα στους συναδέλφους μου ότι εμείς οι Έλληνες έχουμε βρει μια λύση στο πρόβλημα του χρέους μας και θα ήθελα να το συζητήσουμε. Θα σας στείλω το ίδιο email σε όλους στο γύρο εδώ, για να μάθετε όλοι σας τις λεπτομέρειες. Στη συνέχεια, όπως μου είπαν κατ ιδίαν ορισμένοι τεχνοκράτες των Βρυξελλών, ότι δεν μπορούμε να στείλουμε ο έναςστον άλλο έγγραφα, διότι σε ορισμένες χώρες – και στη Γερμανία – τα έγγραφα αυτά πρέπει να υποβληθούν αυτομάτως στα εθνικά κοινοβούλια και συνεπώς έτσι να φτάσουν και στο κοινό. Πώς μπορείτε να πάρετε τις σωστές αποφάσεις, όταν δεν μπορείτε καν να υπάρξει ανοικτή ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των υπουργών; Οι εκπρόσωποι των μικρών χωρών ούτως ή άλλως, πάντα, μόνο κοιτάζουν τι θα πεί ο Σόιμπλε, για να ξέρουν πώς να αντιδράσουν, αν θα μιλήσουν ή αν θα παραμείνουν σιωπηλοί.

Ζ: Σας κατηγορούν , ότι φερόσασταν στο Eurogroup σαν καθηγητής που έδινε διάλεξη στην αίθουσα του. Μήπως, ως θεωρητικός, έχετε απομακρυνθεί πολύ από την πράξη;

Γ.Β.: Μια φορά προσπάθησα να ξεκινήσω μια συζήτηση για τη δημοσιονομική πολιτική της χώρας μας, τονίζοντας ότι η λιτότητα θα είναι επιβλαβής για την οικονομία μας, και αυτό με τη σειρά του έχει θα έχει συνέπειες για τα χρέη μας. Λογικό, δεδομένου ότι υπάρχει μια σχέση μεταξύ της λιτότητας και της δυνατότητας αποπληρωμής δανείων. Την επόμενη μέρα διάβαζα στις εφημερίδες, οτι αντιμετωπίζω τους άλλους υπουργούς σαν τους φοιτητές μου. Αλλά πού θα πάμε να συζητήσουμε οικονομικά θέματα, αν όχι στο Eurogroup? Στη συνέχεια παρουσίασα τις προτάσεις μου, στην Τρόικα η οποία και είπε: Οι Γερμανοί δεν θα τις δεχθούν ποτέ. Τέλος της συζήτησης.

Ζ: Πώς θα περιγράφατε τη σχέση σας με τον Wolfgang Schäuble;

Γ.Β.: Εξαιρετικές.

Ζ: Δεν σας πιστεύουμε.

Γ.Β.: Η ατμόσφαιρα κατά την πρώτη συνεδρίασή μας στο γραφείο του Βερολίνου ήταν ψυχρή. Αλλά μετά από λίγο καιρό είχε «αποψυχθεί», και σε μετέπειτα συναντήσεις που είχα με τον Wolfgang κάναμε κάποιες πολύ εποικοδομητικές και καλές συζητήσεις.

Ζ: Είπατε κάποτε ότι οι γονείς σας έχουν άκουγαν κάθε βράδυ DeutscheWelle στην δεκαετία του εξήντα και του εβδομήντα. Πώς επηρέασε αυτό τη σχέση σας με τη Γερμανία;

Γ.Β.: Η μητέρα μου ήταν γερμανοτραφής. Λάτρης της γερμανικής λογοτεχνίας και της γερμανικής φιλοσοφίας. Είχε εκπαιδευτεί ως καθηγήτρια Γερμανικών στο Ινστιτούτο Γκαίτε στην Αθήνα. Κατά τη διάρκεια της ελληνικής στρατιωτικής δικτατορίας, στην ουσία μεγάλωσα με το ραδιοφωνικό πρόγραμμα της Deutsche Welle. Ήταν μια φωνή ελευθερίας. Σύμφωνα με τον Willy Brandt και τον Bruno Kreisky η Γερμανία και η Αυστρία ήταν κάτι σαν ένα«πνευματικό σπίτι» για τους γονείς μου. Ένα μέρος όπου οι ιδέες τους για δημοκρατία και την δικαιοσύνη φάνηκαν να υλοποιούνται. Κατά την δεκαετία του εβδομήντα, περνάγαμε τις διακοπές μας κατά την διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών, στις γερμανικές και αυστριακές Άλπεις. Κάπου υπάρχει μια οικογενειακή ταινία στην οποία φαίνομαι εγώ να μιλώ σε άπταιστα γερμανικά με φίλους. Εν τω μεταξύ, τα έχω, δυστυχώς, σχεδόν ξεχάσει. Επίσης πρέπει να πώ, ότι έχω δοκιμάσει να μεταφέρω την στενή σχέση μου με τη Γερμανία στον γερμανικό πληθυσμό.

Ζ: Σε αυτό μάλλον δεν τα καταφέρατε.

Γ.Β.: Ναι, πολύ το φοβάμαι αυτό. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης με παρουσιάσανε από την αρχή ως αυτόν τον τρελό που θέλει από τους Γερμανούς τα χρήματα τους. Τα δικά μου λόγια δεν έφτασαν το γερμανικό κοινό.

Ζ: Σας στενοχωρεί αυτό;

Γ.Β.: Πολύ. Αυτή είναι μία από τις μεγαλύτερες απογοητεύσεις της υπουργικής θητείας μου για μένα.

Ζ: Ανεξίτηλο στην μνήμη μας έχει μείνει, το talk show που φιλοξενηθήκατε από τον παρουσιαστή Günther Jauch, στην οποία παρουσιάζεστε σε ένα βίντεο να δείχνετε το τεντωμένο μεσαίο δάχτυλο στους Γερμανούς. Υπήρχε μεγάλος αναταραχή σχετικά με το για αν το βίντεο είναι πραγματικό. Ειλικρινά, το έχετε κάνει;

Γ.Β.: Δεν θυμάμαι ακριβώς, αλλά δεν μπορώ να το φανταστώ.  Δεν είναι το στυλ μου να δείχνω σε κάποιον το μεσαίο δάχτυλο.

Ζ: Πώς είναι δυνατόν να μην το θυμάστε;

Γ.Β.: Έχω ρωτήσει τρία διαφορετικά άτομα ρώτησε τα οποία και ήταν εκεί τότε. Ένας από αυτούς είπε, ότι εγώ πράγματι έδειξα με το δάχτυλο, τα άλλα δύο άτομα πίστευαν ότι εγώ δεν το έκανα. Εκτός αυτού, ήταν ένα στιγμιότυπο μιας διάλεξης που έδωσα το 2010. Και η κριτική μου εκείνη την εποχή δεν ήταν κατά του γερμανικού πληθυσμού, αλλά κατά της γερμανικής κυβέρνησης. Έχει επιβάλει σε εμάς το μεγαλύτερο δάνειο της ανθρώπινης ιστορίας, αν και ακόμη και τότε, ήταν σαφές ότι δεν μπορούμε ποτέ να επιστρέψουμε αυτά τα χρήματα.

Ζ: Προέρχεστε από μια οικογένεια που είχε πάντοτε ενεργή πολιτική ανάμιξη. Σας έχει επηρεάσει αυτό το γεγονός?

Γ.Β.: Πολύ. Θυμάμαι όταν επισκέφθηκα τον θείο μου, ως παιδί, στη φυλακή. Ήμουν ο μόνος από την οικογένεια, που είχε τη δυνατότητα να τον δεί γιατί απλά ήμουν τόσο μικρός τότε. Ήταν σχεδόν είκοσι χρόνια, ο επικεφαλής της Siemens στην Ελλάδα. Μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα το 1967, όταν ήταν ακόμη επικεφαλής της Siemens, προσχώρησε σε μια ομάδα πολιτικής αντίστασης που κατασκεύαζε αυτοσχέδιες βόμβες – μην φανταστείτε πολύ επικίνδυνες βόμβες- αλλά δυστυχώς συνελήφθη και καταδικάστηκε το 1971 σε θάνατο. Στη φυλακή κατασκεύαζε αεροπλανάκια κρύβοντας μέσα μηνύματα για την θεία μου. Η δουλειά μου ήταν να τα περάσω λαθραία έξω. Ένα από αυτά τα μοντέλα αεροπλάνων το έχω ακόμα.

Ζ: Και ο πατέρας σας φυλακίστηκε για τις πεποιθήσεις του σε ένα στρατόπεδο.

Γ.Β.: Ο πατέρας μου γεννήθηκε στο Κάιρο, ο παππούς μου στην Ελλάδα. Ο πατέρας μου ήρθε μόνο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ελλάδα. Ήταν η εποχή του Εμφυλίου Πολέμου, αριστεροί και δεξιοί πολεμούσαν μέχρι θανάτου. Ο πατέρας μου σπούδασε χημεία και εξελέγη ηγέτης των φοιτητών. Με αυτόν, αριστεροί και δεξιοί φοιτητές τα βρήκαν επιτέλους. Ο πατέρας μου είχε έρθει από το εξωτερικό και δεν άνηκε σε καμία πλευρά.

Ζ: Ένα αουτσάιντερ όπως εσείς.

Γ.Β. Ακριβώς. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου υπήρχε μεγάλη πείνα στην Ελλάδα, και η τότε διοίκηση του πανεπιστημίου ήθελε να αυξήσει τα δίδακτρα. Ο πατέρας μου πήγε στον πρύτανη και διαμαρτυρήθηκε ευγενικά ενάντια σε αυτήν την απόφαση. Όταν έφυγε από το γραφείο, συνελήφθη από τη μυστική αστυνομία. Στη φυλακή ξυλοκοπήθηκε βάναυσα. Έπρεπε να υπογράψει μια δήλωση που θα αποκήρυττε τον κομμουνισμό. Στη συνέχεια, θα μπορούσε να φύγει. Κοίταξε αυτή τη δήλωση, λέγοντας: «Δεν είμαι κομμουνιστής, αλλά ποτέ δεν θα την υπόγραφα τη δήλωση αυτή ούτως ή άλλως» Ένιωθε ότι οι πεποιθήσεις των ανθρώπων δεν αφορούν κανέναν. Στη συνέχεια, στάλθηκε για τριάμισι χρόνια σε στρατόπεδο. Του πατέρα μου του αρέσει να ακούει κλασική μουσική. Με μία εξαίρεση: Johann Strauss. Με την μουσική αυτού του συνθέτη βασανίστηκε. Τα μετέπειτα χρόνιαέγινεκομμουνιστής ο πατέρας μου. Πάντα μου έλεγε: «δεν είμαι ήρωας!» Αλλά έχει αντισταθεί. Ακόμη και τώρα βιώνουμε μια άλλη μορφή της πολιτικής τρομοκρατίας. Μας κρατάνε κλειστές τις τράπεζες μας για να μας εκβιάσουν και για να μας αναγκάσουνε να συμφωνήσουμε σε περαιτέρω μέτρα λιτότητας. Παρά το γεγονός ότι περισσότερο από το ένα τέταρτο του πληθυσμού είναι ήδη άνεργοι. Αλλά αυτό δεν λειτούργησε. Η πλειοψηφία των Ελλήνων ψήφισε στο δημοψήφισμα εναντίον αυτής της πολιτικής. Επειδή δεν δεχόμαστε να μας κάνουν τα πάντα. Υπάρχει μια κουλτούρα αντίστασης στην Ελλάδα.

Ζ: Παρόλα αυτά, Έλληνες πλουτοκράτες λεηλατήσαν την χώρα για δεκαετίες. Γιατί δεν κάνατε κάτι εσείς σαν υπουργός Οικονομικών για αυτό;

Γ.Β.: Επειδή στο σύντομο χρονικό διάστημα που ήμουν υπουργός, δεν μου επετράπη να το πράξω. Τα χρήματα των πλουσίων Ελλήνων δεν είναι πλέον στην Ελλάδα. Βρίσκονται στη Φρανκφούρτη, στο Λονδίνο, στη Λοζάνη, στη Νέα Υόρκη. Για να τα έβρισκα εκεί όμως, θα έπρεπε να είχα λεπτομερείς πληροφορίες λογαριασμών. Αλλά δεν είχα τη απαιτούμενη υποστήριξη από τους εταίρους μας και από τις άλλες χώρες. Την ίδια στιγμή έπρεπε να διαπραγματεύομαι όλο το εικοσιτετράωρο για να αποτραπεί το ενδεχόμενο πτώχευσης.

Ζ: Μας εξέπληξε το γεγονός ότι είχατε ως υπουργός ακόμα χρόνο για να απαντήσετε στα e-mail σας προσωπικά.

Γ.Β.: Έτσι κάνω πάντα. Αρνούμαι να με αλλάξω, μόνο και μόνο επειδή έγινα πολιτικός.

Ζ: Αυτά πρέπει σίγουρα να ήταν ανά ημέρα πάνω 500 e-mails;

Γ.Β.: Υπήρχαν πολλά. Κοιμάμαι λίγο. Εργαζόμουν έως τις τέσσερις το πρωί και ξυπνούσα ξανά στις έξι.

Ζ: Έιχατε ποτέ σκεφτεί την πρόσληψη ενός συμβούλου Τύπου;

Γ.Β.: Ναι, το είχα. Αλλά δεν είχα τα χρήματα.     

Ζ: Ήσασταν ο Υπουργός Οικονομικών!

Γ.Β.: Είστε σοβαροί; Η Ελλάδα έχει χρεοκοπήσει. Δεν είχαμε καν τα χρήματα για χαρτί τουαλέτας. Όταν έγινα υπουργός, μετακόμισα σε ένα σχεδόν άδειο Τμήμα. Στον όροφο μου – υπήρχα μόνο εγώ και το laptop μου.

Ζ: Δεν υπήρχαν υπολογιστές; Γ.Β.: Όχι, τίποτα. Μηδέν.

Ζ: Μήπως ο προκάτοχός σας πήρε όλους τους υπολογιστές;

Γ.Β.: Προφανώς. Ή δεν είχαν ποτέ κανένα. Στο Υπουργείο δεν υπήρχε ψυχή. Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε διώξει όλους τους υπαλλήλους και αντί αυτού ο τότε υπουργός περιεβάλετο απο συμβούλους. Όταν ήρθε η ώρα της προηγούμενης κυβέρνησης να φύγει, πήρε μαζί της και τους πολλούς συμβούλους της. Μου πήρε μισή ώρα για να εγκατασταθεί μια σύνδεση Internet στο γραφείο μου. Επίσης, χρειαζόμουν επειγόντως βοηθούς και υπαλλήλους. Αν υπήρχα προηγουμένως ενεργά στην πολιτική ή στο Κοινοβούλιο, θα είχα ήδη ανθρώπους. Αλλά εγώ ήρθα κατ ‘ευθείαν από το Τέξας στην Αθήνα.

Ζ: Στις ΗΠΑ ήσασταν καθηγητής οικονομικών από το 2013. Πώς βιώσατε τις πρώτες μέρες στην πολιτική;

Γ.Β.: Δεν είχα χρόνο να σκεφτώ. Μονίμως βρισκόμουν σε ένα αεροπλάνο. Η Ελλάδα ήταν στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Την ημέρα που ανέλαβα τα καθήκοντά μου, ήθελα να μου έχω μια συνολική εικόνα των οικονομικών του κράτους. Ετοιμάστηκαν κάποιοι πίνακες Excel που έδειχναν πόσα χρήματα υπάρχουν ακόμα στα δημόσια ταμεία. Ένας αριθμός για κάθε ημέρα, ο δωδέκατος αριθμός ήταν κόκκινος. Αυτό σήμαινε, οτι σε δώδεκα ημέρες η Ελλάδα θα έχει πτωχεύσει.

Ζ: Έπρεπε να βρείτε γρήγορα χρήματα.

Γ.Β.: Ναι. Και επίσης έπρεπε να μάθω ποιος είναι διεφθαρμένος στο υπουργείο μου και ποιος όχι, ποιον μπορώ να εμπιστεύομαι και ποιον όχι. Αλλά στην τρόικα δεν ταίριαζε η στάση μου ούτως ή άλλως. Θα πρέπει να διαβάσετε το μήνυμα που πήρα. Με απείλησαν…  

Ζ: Πως?

Γ.Β.Θα σταματούσαν την χρηματοδότηση και οι τράπεζες θα έκλειναν. Είπα: Αυτή είναι μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, η Ελλάδα δεν είναι μια φυσιολογική χώρα. Θέλετε ένα αποτυχημένο κράτος στην Ευρώπη (failed state); Αλλά δεν τους ενδιέφεραν αυτά που έλεγα.

Ζ: Θέλετε να πείτε ότι δεν δόθηκε η ευκαιρία από την ΕΕ στην αριστερή σας κυβέρνηση?

Γ.Β.: Κατά την διάρκεια της τελευταίας έκτακτης Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες, δόθηκε στον πρωθυπουργό μου η επιλογή να αποδεχθεί τα μέτρα λιτότητας ή να φύγει από την νομισματική ένωση. Μεταφορικά μιλώντας, του δόθηκαν δύο επιλογές. Η να τον θανατώσουν ή να αυτοκτονήσει. Αυτό θα μείνει ως μια τις πιο ζοφερές στιγμές στην ευρωπαϊκή ιστορία.

Ζ: Για εβδομάδες οι Έλληνες δεν έχουν πλέον πρόσβαση στα χρήματά τους, πρέπει να σταθούνε στα ΑΤΜ για μόνο 60 ευρώ ανά ημέρα.

Γ.Β.: Δεν τιςέκλεισα εγώ τις τράπεζες. Άλλοι ήταν αυτοί.

Ζ: Και εκείνες οι φωτογραφίες στο γαλλικό περιοδικό Paris Match, όπου εσείς και η σύζυγός σας, ποζάρατε όπως ένα ζευγάρι της υψηλής κοινωνίας?Σας αντιπροσωπεύει κάτι τέτοιο ή ήταν απλά ματαιοδοξία;

Γ.Β.: Βρισκόμουν στο Παρίσι, και ο εκδοτικός οίκος, που δημοσιεύει τα βιβλία μου, μου πρότεινε να μου κάνουν δύο συνεντεύξεις: μία με θέμα την φιλοσοφία και μια άλλη για το περιοδικό Paris Match. Δεν ήξερα τι είναι το Paris Match. Γι ‘αυτό ήθελα οπωσδήποτε να εγκρίνω το κείμενο. Ο δημοσιογράφος μου έστειλε το κείμενο, και ήταν πολύ καλό. Στη συνέχεια, οι συντάκτες τηλεφώνησαν και είπαν ότι θέλουν να κάνουν φωτογραφίες στο σπίτι μου. Είχαν προγραμματίσει τρεις ώρες. Η γυναίκα μου είχε πει ότι δεν το έβρισκε καλή ιδέα. Δεν είχα χρόνο να ασχοληθώ με αυτά. Πήγα στη φωτογράφηση μόλις για 15 λεπτά, γιατί είχα μια συνάντηση με τον Πρωθυπουργό. Αυτοί πήραν τις φωτογραφίες τους, ενώ εγώ δεν έδωσα απαιτούμενη προσοχή. Αυτό ήταν λάθος.

Ζ: Εάν είχατε δείξει μεγαλύτερη μετριοπάθεια, θα είχατε επιτύχει περισσότερα σε πολιτικό επίπεδο;

Γ.Β.: Πρώτη μέρα, όταν έφτασα στο Υπουργείο, υπήρχαν δύο θωρακισμένες BMW. Έδωσα την εντολή να πουληθούν. Στις πολλές μου πτήσεις, πετούσα πάντοτε στην τουριστική θέση. Αλλά κανείς δεν έγραψε για αυτό. Προτιμούσαν να γράφουν για τις φωτογραφίες στο Paris Match. Ένας πολύ υψηλόβαθμος Αμερικανός πολιτικός μου είχε πει κάποτε: Προετοίμασε τον εαυτό σου για δυσφήμιση.

Ζ: Με ποιο στόχο σας το είπε αυτό; Τι εννοείτε?

Γ.Β.: Δεν ήθελαν να ακούγομαι.Με παρουσίαζαν ως επικίνδυνο και ανόητο. Για παράδειγμα, μετά τη σύνοδο κορυφής των υπουργών Οικονομικών στη Ρίγα υπήρξαναναφορές των μέσων ενημέρωσης, όπου συνάδελφοί μου αναφέροντας σε εμένα ως παίκτη και ερασιτέχνη. Κάποιες μέρες αργότερα διορθώθηκε. Αλλά δεδομένου ότι είχαν ήδη περάσει μέρες κανένας δεν ενδιαφέρονταν πλέον για αυτό.Ανήκοντας σε μια μικρή και αδύναμη χώρα, δεν μπορείς να κάνεις και πολλά.

Ζ: Για αυτό παραιτηθήκατε;

Γ.Β.: Όχι. Μετά το δημοψήφισμα, συνειδητοποίησα ότι η κυβέρνησή μου έχει δεσμευτεί σε ένα νέο βοηθητικό πρόγραμμα με νέα μέτρα λιτότητας. Και ήμουν εναντίον αυτού.

Ζ:Φύγατε μόνος σας ή σας «παραίτησαν»

Γ.Β.: Μόνος μου έφυγα. Αλλά ο Αλέξης Τσίπρας θα είχε ευκολότερο έργο, γιατί ήμουν πλέον το μόνο «εμπόδιο» για μια συμφωνία με την τρόικα.

Ζ: Ο Τσίπρας και εσείς ήσασταν επίσης κοντά σε προσωπικό επίπεδο. Αυτός ήταν που σας έφερε στην κυβέρνηση. Είστε ακόμα φίλοι;

Γ.Β.: Δεν είναι μια καλή στιγμή για φιλίες στη χώρα μας. Πολλές φιλίες διαλύθηκαν λόγω των πολιτικών διαφορών.

Ζ: Αποτύχατε;

Γ.Β.: Δεν θα το έλεγα. Πιστεύω ότι είμαστε πιο κοντά στην αλήθεια σήμερα, από όσο είμασταν όταν ανέλαβα τα καθήκοντά μου τον Φεβρουάριο. Έχουμε πλέον σηκώσει την ελληνική κρίση στη διεθνή σκηνή. Σε όλη την Ευρώπη πλέον, είναι πολύ καλύτερα κατανοητή η κατάσταση της χώρας μας. Έχουμε δείξει ότι οι πολιτικοί μπορούμε απλά να λέμε την αλήθεια, χωρίς να λαμβάνονται υπόψιν οι όποιες πολιτικές συνέπειες. Αυτό δεν το λες και τίποτα.

Ζ: Αλλά η Ελλάδα είναι σε χειρότερη θέση σήμερα απ΄ ό τι ήταν πριν από πέντε μήνες, είναι δική σας ευθύνη αυτό …

Γ.Β.: Από τη μία πλευρά έχετε απόλυτο δίκιο, από την άλλη πλευρά θα είναι εντελώς λάθος αυτό που λέτε. Ξέρετε τι λέει ο κόσμος στο δρόμο για μένα; Με ένα ελαφρύ κτύπημα στον ώμο έρχονται καιμου λένε «Εσύ μας επέστρεψες την υπερηφάνεια και την αξιοπρέπειά μας. Αυτό δεν μπορεί να συμψηφιστεί σε ευρώ και ευρωσεντ». Δεν τις έκλεισα εγώ τις τράπεζες. Και γιατί έγιναν όλα αυτά; Επειδή τολμήσαμε να αφήσουμε τον λαό μας να ψηφίσειμε δημοψήφισμα σχετικά με την πρόταση της Τρόικας. Για αυτό τιμωρηθήκαμε σαν λαός.

Ζ: Τι θα κάνετε τώρα, θα πάρετε «διαζύγιο» από την πολιτική;

Γ.Β.: Πώς μπορείτε να πείτε κάτι τέτοιο; Είμαι μέλος του Κοινοβουλίου. Εξελέγην ως Βουλευτής με τις περισσότερες ψήφους στην Ελλάδα. Είμαι ένας πολιτικός. Δεν χρειάζεται κάποιος να πρέπει να έχει υπουργικές θέσεις για να είναι πολιτικός. Θα κάνω καλύτερο έργο ως βουλευτής από ότι έκανα ως υπουργός. Και θα συνεχίσω να γράφω, να δημοσιεύω βιβλία, να ακούω μουσική, γερμανική μουσική – Nina Hagen ήταν η ηρωίδα της νεότητάς μου. Λατρεύω την Nina Hagen.

Ζ: Nina Hagen;

Γ.Β.: Στην Ελλάδα ήταν ένα μεγάλο αστέρι, όταν ήμουν νέος.

Ζ: Τώρα έχει σαλτάρει λίγο! Γ.Β.: Αυτό είναι ένα καλό πράγμα!

*** Ο Γ.Β., 54, γεννήθηκε στην Αθήνα, μέχρι τις αρχές του Ιουλίου 2015 ήταν Έλληνας υπουργός Οικονομικών. Καθηγητής Οικονομικής Επιστήμης δίδαξε στην Αθήνα και στο Ώστιν, Τέξας, πριν από τη μετάβαση του στην αριστερή κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα. Υπουργός έγινε τον Ιανουάριο. Ύστερα από το ελληνικό δημοψήφισμα στις αρχές Ιουλίου, παραιτήθηκε από τη θέση του. Ο Γ.Β. ζει στην Αθήνα με τη δεύτερη σύζυγό του, την καλλιτέχνιδα κυρία Δανάη Στράτου. Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα στις 07/22/2015.

Πηγή