Tι έχω πάθει και ξεχνάω;

Ας πάρουμε ως δεδομένο ότι απέχεις ακόμη ηλικιακά από το Αλτσχάιμερ. Κι όμως, αν και νέος άνθρωπος, πιάνεις τον εαυτό σου να ξεχνάει πράγματα που δε θα έπρεπε. Διάβασε τι φταίει μπας και το διορθώσεις, όπως συστήνει το περιοδικό “Playboy”.

“Μα σ΄ το είπα!” επιμένει εκείνη. Εσύ, πάλι, αν και προσπαθείς βασανιστικά να φέρεις στη μνήμη σου τη συζήτηση _ που είχατε, δεν μπορείς να θυμηθείς κάτι από τα λόγια της. Αρχίζεις να ιδρώνεις και να αγχώνεσαι, αφού για άλλη μια φορά σε κατηγόρησε πως δεν της δίνεις σημασία. Παράλληλα, πολλές φορές ξεχνάς πράγματα που δε θα έπρεπε ή -το χειρότερο- που γνωρίζεις ότι τα ξέρεις, όπως, για παράδειγμα, την κατάλληλη λέξη για κάτι. Το πρόβλημα είναι πως ηλικιακά δε δικαιολογείται να έχεις χτυπηθεί από τη μεγάλη πληγή της τρίτης ηλικίας. Η συστηματική απώλεια μνήμης δεν οφείλεται μόνο στο Αλτσχάιμερ. Υπάρχουν ακόμα επτά λόγοι για τους οποίους ο σκληρός σου κρασάρει και η μνήμη σου χάνεται.

Χρόνιο στρες
Όταν ο οργανισμός βρίσκεται σε υπερκινητικότητα, ενεργοποιούνται μια σειρά βιοχημικών αλλαγών που πυροδοτούν την αντίδραση του αμυντικού συστήματος στα διάφορα ερεθίσματα. Η κορτιζόλη αυξάνεται στον εγκέφαλο, ώστε να κινητοποιηθεί η ενέργεια και η ετοιμότητα του οργανισμού. Ο εγκέφαλος χάνει κύτταρα και συναντάει προβλήματα στο σχηματισμό καινούριων νευρώνων. Αυτό δημιουργεί προβλήματα στην ικανότητά σου να συγκρατείς καινούριες πληροφορίες. 

Ψάξου όταν… 
• Ο ύπνος σου διαταράσσεται ή κοιμάσαι λιγότερο. Η έλλειψή του αυξάνει το στρες, καθώς οι αναμνήσεις ταξινομούνται και οργανώνονται κατά τη διάρκεια ενός φυσιολογικού ύπνου. 
• Αναλαμβάνεις πολλές ευθύνες σε κάθε στρεσογόνο περίοδο. Η υπερπροσπάθεια «στραγγίζει» τον εγκέφαλο.

Κατάθλιψη
Η κατάθλιψη συχνά είναι αλληλένδετη με τα χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που συνδέεται με το σύστημα διέγερσης. Έτσι, η συγκέντρωση και η επικέντρωση επηρεάζονται αλλοιώνοντας τη δυνατότητα σωστής αποθήκευσης νέων αναμνήσεων. Η εμμονή στα άσχημα γεγονότα του παρελθόντος με τα οποία ζουν οι καταθλιπτικοί οδηγεί στην έλλειψη προσοχής στο παρόν και στην αδυναμία αποθήκευσης πρόσφατων αναμνήσεων. 

Ψάξου όταν…
• Διαπιστώνεις αίσθημα απελπισίας, απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης σε αντικειμενικά απολαυστικές δραστηριότητες ή παρατηρείς αλλαγές στην όρεξή σου και στον ύπνο.
• Δεν μπορείς να οδηγήσεις ή να πληρώσεις τις στοίβες λογαριασμών που βρίσκεις στο χαλάκι της πόρτας. Κάποιος που περνά κατάθλιψη αισθάνεται ανίκανος να αναλάβει -αν και μπορεί- τέτοια καθήκοντα, σημειώνει ο Άντον Πορστέινσον, ψυχίατρος και διευθυντής της Κλινικής για τη Δυσλειτουργία της Μνήμης στο Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ.

Γήρας 
Η απώλεια μνήμης δεν αποτελεί πάντοτε σημάδι πως κάτι κακό συμβαίνει. Μερικές φορές είναι φυσιολογική. Η εγκεφαλική παρακμή έχει παρατηρηθεί πως ξεκινάει κάπου ανάμεσα στα τέλη των 20 και στο ξεκίνημα των 30. Στα 50 του ένας άνθρωπος συχνά ταλαιπωρείται από το σύνδρομο «καλά τι ήρθα να κάνω σ΄ αυτό το δωμάτιο;» και αντιμετωπίζει περιστασιακά προβλήματα στην απομνημόνευση ονομάτων ή στη συγκράτηση ολόκληρης της λίστας με τα ψώνια. Τα συμπτώματα αυτά δεν αποτελούν de facto προοίμιο άνοιας. 

Ψάξου όταν…
• Οι Άγγλοι ισχυρίζονται πως «είναι αδύνατον να μάθεις καινούρια κόλπα σε ένα γέρικο σκύλο». Μήπως συμβαίνει κάτι τέτοιο και μ΄ εσένα; Αν ναι, δώσε προσοχή στον «γέρικο».

• Φοβάσαι. Η ενόχληση που προκαλεί το να μη θυμηθείς ένα σημαντικό ραντεβού είναι διαφορετική από τον ενδόμυχο φόβο που γεννάει το γεγονός ότι ξεχνάς, για παράδειγμα, πώς λειτουργεί το κινητό σου, τονίζει ο ψυχολόγος-γεροντολόγος Κεν Ρόμπινς από το Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν.

Φάρμακα
Οι ουσίες επηρεάζουν ολόκληρο τον οργανισμό και κάποιες εμποδίζουν την ικανότητα των εγκεφαλικών κυττάρων να επικοινωνούν. Συχνά το φαινόμενο αυτό επιδεινώνεται με την αλληλεπίδραση μεταξύ δύο φαρμάκων.

Ψάξου όταν…
• Λαμβάνεις μια νέα φαρμακευτική αγωγή. Γνωστοποίησε στους γιατρούς ποιες θεραπείες ακολουθείς και μην ντρέπεσαι να αναφερθείς σε ανησυχητικά συμπτώματα. 
• Υπάρχει αλλαγή δοσολογίας σε κάποιο φάρμακο. 
• Λαμβάνεις στατίνες, που ενδείκνυνται για τη μείωση της υψηλής χοληστερόλης, καταπραϋντικά και αγχολυτικά.

Δυσλειτουργικός θυρεοειδής
Στην περίπτωση του υποθυρεοειδισμού ο θυρεοειδής αδένας υπολειτουργεί και δεν παράγει τις θυρεοειδικές ορμόνες, που μεταξύ άλλων συμβάλλουν στη ρύθμιση του μεταβολισμού. Ολόκληρος ο οργανισμός, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου, επηρεάζεται όταν ο μεταβολισμός είναι πολύ αργός. Τα προβλήματα μνήμης συχνά θεωρούνται πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι προβλημάτων του θυρεοειδούς. 

Ψάξου όταν… 
• Ταλαιπωρείσαι από άλλα συμπτώματα θυρεοειδούς, όπως η κούραση, η αύξηση βάρους, ο λήθαργος, το στεγνό δέρμα και τα ξηρά μαλλιά, η απώλεια λίμπιντο, η ευαισθησία στο κρύο, οι μυϊκές κράμπες. Τα προβλήματα μνήμης μπορεί να παρουσιάζονται παράλληλα.

Υπερβολικό ποτό 
Το ποτό δεν έχει σοβαρές επιπτώσεις μόνο στο συκώτι και στα νεφρά, έχει και στον εγκέφαλο. Η ζημιά που προκαλείται είναι χειρότερη στον μπροστινό λοβό του εγκεφάλου, ο οποίος επηρεάζει τις διανοητικές λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένης της μνήμης. Η μακροχρόνια κατανάλωση ποτού μπορεί να προκαλέσει το σύνδρομο Κορσακόφ, έναν τύπο άνοιας που προέρχεται από το αλκοόλ. 

Ψάξου όταν… 
• Παρουσιάζεις συμπτώματα αλκοολισμού. Παρατηρείς δηλαδή ότι έχεις πτώσεις ή ληθαργικό ύπνο, πίνεις μόνος για να αντεπεξέλθεις σε συναισθηματικές δυσκολίες, πίνεις το πρωί ή επιδεικνύεις βραδύτητα στη δουλειά, ιδιαίτερα έπειτα από hangover.
• Η ποσότητα του ποτού που καταναλώνεις δεν αντιστοιχεί στην ηλικία σου. Για παράδειγμα, δύο ή τρεις μπιρίτσες για έναν 70χρονο άντρα έχουν τις ίδιες επιπτώσεις με τέσσερις ή πέντε που καταναλώνει ένας 50χρονος.
• Πίνεις και λαμβάνεις ταυτόχρονα ιατρική αγωγή. Ο συνδυασμός αλκοόλ και φαρμάκων μπορεί να είναι τοξικός για τον εγκέφαλο, ακόμα κι αν η κατανάλωση ποτού είναι μικρή.

Διάσειση/ τραυματισμός
Ο ιστός του εγκεφάλου είναι επιρρεπής στα τραύματα παρά το ανθεκτικό κρανίο που τον περιβάλλει και τον προφυλάσσει. Μια τραυματική εγκεφαλική βλάβη μπορεί να προκληθεί από ένα πέσιμο ή από απότομο χτύπημα ή από κάποιο αντικείμενο που διαπέρασε το κρανίο. Αποτέλεσμα: Η απευθείας βλάβη ή αιμορραγία, που προκαλούν εκτεταμένα προβλήματα.

Ψάξου όταν…
• Παρουσιάζεις ξαφνική απώλεια μνήμης. Το Αλ-τσχάιμερ αναπτύσσεται αργά, ενώ η απώλεια της μνήμης που οφείλεται σε τραυματισμό ακολουθεί αμέσως το περιστατικό.
• Παρατηρείς και άλλα σημάδια εγκεφαλικού τραυματισμού, όπως το μούδιασμα, η υπνηλία, οι δυνατοί πονοκέφαλοι, η αδυναμία στα άκρα, η μπερδεμένη ομιλία ή η ζάλη.
• Επιδίδεσαι σε αθλήματα επαφής και έχεις υποστεί διάσειση λόγω χτυπημάτων ή ύστερα από άγαρμπη πτώση.
• Πρόσφατα είχες κάποιο ατύχημα με μηχανάκι ή με αυτοκίνητο. Θυμήσου: Η ζώνη και το κράνος σώζουν ζωές.

http://www.capital.gr/