Σταμάτης Κριμιζής: Ο Έλληνας αστροφυσικός που έχει «επισκεφτεί» όλους τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος

Ο Έλληνας αστροφυσικός που έχει «επισκεφτεί» όλους τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος, έχει όλους τους λόγους να μην σταματάει να ονειρεύεται την επόμενη αποστολή του στο αχανές διάστημα.

Τα περισσότερα παιδιά του κόσμου, μοιράζονται ένα κοινό πάθος: να κοιτάζουν ψηλά στα αστέρια και να ονειρεύονται ταξίδια μέχρι το διάστημα. Ο Έλληνας αστροφυσικός Σταμάτης Κριμιζής έφτασε αυτό το «όνειρο» ένα βήμα παραπέρα.

Μεγαλώνοντας στη Χίο, ο Σταμάτης Κριμιζής δεν ήταν διαφορετικός από τα υπόλοιπα παιδιά. Κοιτάζοντας τον νυχτερινό ουρανό στον Βροντάδο, αναρωτιόταν τι μπορεί να κρύβεται στο αχανές διάστημα. Η διαφορά με τους υπόλοιπους συνομήλικούς του όμως, ήταν ότι ο Σταμάτης δεν περιορίστηκε εκεί. Αποφάσισε να πάρει μέρος στην εξερεύνηση του γαλαξία, φτάνοντας στο σημείο να «επισκεφτεί», με τον δικό του τρόπο, όλους τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος, προσφέροντας πολύτιμες απαντήσεις σε ορισμένα από τα θεμελιώδη ερωτήματα του σύμπαντος.

Ο Σταμάτης ήταν γιος Έλληνα μετανάστη, ο οποίος πηγαινοερχόταν στις Η.Π.Α. Όταν έχασε σε μικρή ηλικία τον πατέρα του, αποφάσισε να εγκατασταθεί μόνιμα στην Αμερική και να σπουδάσει Φυσική στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα. Αυτό ήταν το πρώτο βήμα προς την εκπλήρωση του ονείρου του, κόντρα στις δυσκολίες της εποχής. Πριν εκπληρώσει όμως το μεγάλο του όνειρο, την ενεργή συμμετοχή του στην αποκρυπτογράφηση των μυστικών του διαστήματος, κατάφερε στα 21 του χρόνια να βιώσει ακόμη ένα, αυτό της συνάντησης με τον μέντορά του, τον σπουδαίο Τζέιμς Βαν Άλεν, τον κατασκευαστή του πρώτου αμερικάνικου δορυφόρου.

Δίπλα στον Βαν Άλεν, ο Σταμάτης μετατράπηκε από ένας απλός φυσικός σε έναν άνθρωπο που ονειρεύεται πώς λειτουργεί η φύση, οι πλανήτες… πώς ενεργοποιείται η ύλη και πώς αντιδρούν τα μαγνητικά πεδία. Το μότο του Βαν Άλεν ήταν πως «πρέπει να δώσεις στον εαυτό σου την ευκαιρία να σταθεί τυχερός» κι αυτό ακριβώς έκανε κι ο ίδιος ο Κριμιζής, δουλεύοντας σκληρά ώστε να αποκτήσει τις γνώσεις που απαιτούνται για την ανακάλυψη του καινούργιου.

Ως ένα νεαρό παιδί άλλωστε, βρέθηκε στα κορυφαία πανεπιστημιακά ιδρύματα, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά απ’ το σπίτι του, καταφέρνοντας από πολύ νωρίς να ξεχωρίσει. Για να τα καταφέρει, εκμεταλλεύτηκε φυσικά και τις συνθήκες που είχαν διαμορφωθεί.

Υπό το φόβο ενός πυρηνικού πολέμου στα τέλη της δεκαετίας του ’50, κι ενώ η αμερικάνικη κοινωνία βρίσκεται σε σοκ, με καταφύγια να κατασκευάζονται διαρκώς, η επιστημονική κοινότητα ξοδεύει εκατομμύρια για έρευνες στην τεχνολογία και τις θετικές επιστήμες. Ο Σταμάτης Κριμιζής εκμεταλλεύεται σωστά το γεγονός αυτό και αποτελεί ο ίδιος κινητήριο μοχλό αυτής της κατάκτησης.

Μετά το πτυχίο του, ακολουθεί το μεταπτυχιακό αλλά και το διδακτορικό του, με τη διατριβή του, πάνω στη διαπλανητική διάδοση των πρωτονίων, να γίνεται γνωστή ως «μοντέλο Κριμιζή». Από επίκουρος καθηγητής γίνεται ισότιμος καθηγητής στο Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς, ενός εκ των κορυφαίων ιδρυμάτων στον πλανήτη. Ο ίδιος είχε ήδη επινοήσει, σχεδιάσει και κατασκευάσει τον πρώτο μετρητή στέρεας κατάστασης που εστάλη ποτέ στο διάστημα, ξεκινώντας με τον τρόπο αυτό το μοναδικό του ταξίδι στα βάθη του γαλαξία.

Μπορεί ο ίδιος να μην έχει βρεθεί ποτέ στο διάστημα, όμως τα όργανα και τα οχήματα τα οποία έχει σχεδιάσει, έχουν επισκεφτεί και τους εννέα πλανήτες του ηλιακούς μας συστήματος.

«O άνθρωπος είναι πολύ περιορισμένος, βλέπει με τα μάτια του ένα ορισμένο μήκος των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων που βρίσκεται στο οπτικό του πεδίο. Όμως τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα επεκτείνονται πολύ περισσότερο από όσο μπορούμε να δούμε. Τα δικά μου μάτια είναι σε κάθε αποστολή επάνω στο διαστημόπλοιο, με αποτέλεσμα να βλέπω πολύ περισσότερα από ό,τι θα μπορούσα ποτέ να διακρίνω ως επιβάτης.»

Πράγματι, ο αστροφυσικός έχει συνδέσει το όνομά του με τα πιο σημαντικά προγράμματα της NASA, όπως οι θρυλικές αποστολές Voyager 1 και 2, ενώ από το 1999 ο αστεροειδής 8323 φέρει το δικό του όνομα, χαρίζοντάς του μια θέση στην αιωνιότητα.

Μια πορεία που ξεκίνησε περισσότερο από μισό αιώνα πριν, βρίσκεται ακόμη πολύ μακριά απ’ την ολοκλήρωσή της, αφού τον Ιούλιο του 2015 συμμετείχε στο παρθενικό «πέρασμα» του ανθρώπου από τον Πλούτωνα μέσω της αποστολής του «New Horizons», ενώ ήδη σχεδιάζει και την εκτόξευση του Solar Probe Plus προς τον Άρη, μια αποστολή για την οποία παλεύει τα τελευταία 40 χρόνια.

«Η αλήθεια είναι ότι χωρίς ποτέ να ομολογείται, πάντα επικρατεί μια προκατάληψη απέναντι στις γυναίκες που ασχολούνται με την επιστήμη. ‘Έχοντας διατελέσει επί 14 χρόνια διευθυντής διαστημικών προγραμμάτων στο Τζονς Χόπκινς, μπορώ να υπερηφανεύομαι που διόρισα την πρώτη γυναίκα επικεφαλής σε ένα διαστημικό πρόγραμμα το 1992.»

Τα όνειρα για τον Σταμάτη Κριμιζή δεν σταματάνε εδώ, αφού δεν διστάζει να αποκαλύψει πως θα ήθελε μια μέρα να ατενίσει τον Ήλιο. Παρά τις επιτυχίες του, παραμένει προσγειωμένος, υπογραμμίζοντας πως «ο επιστήμονας οφείλει να εστιάζει στο εφικτό και να μην επιχειρεί να απαντήσει πανανθρώπινα ερωτήματα δίχως να στηρίζεται σε επιστημονικά δεδομένα». Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι δε θα προσπαθήσει, όπως κάνει άλλωστε από πολύ μικρός, καταφέρνοντας να λύνει συνεχώς σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τους πλανήτες.

Αν ο μικρός Σταμάτης, που κοίταζε ψηλά στα αστέρια στον Βροντάδο της Χίου, μπορούσε να φανταστεί ότι κάποια ημέρα ένας απ’ τους αστεροειδείς θα είχε το δικό του όνομα, θα αισθανόταν σίγουρα δικαιωμένος. Αρκετά απ’ τα μυστήρια του διαστήματος απαντήθηκαν χάρη στη δική του δουλειά και το μόνο βέβαιο είναι, ότι το δικό του ταξίδι στο διάστημα, έστω κι αν είναι μεταφορικό, είναι μια απ’ τις σπουδαιότερες περιπέτειες που θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί.

Πηγή