Ενδιαφεροντα
Πώς θα αποφύγετε τις πέτρες στα νεφρά και τι διατροφή πρέπει να ακολουθήσετε για να αντιμετωπίσετε την νεφρολιθίαση;
Συντάκτης Αγγελική Μήλιου, βιολόγος
Η ψαμμίαση είναι ασθένεια των νεφρών, όπως και η λιθίαση. Από τα νεφρά φεύγουν μαζί με τα ούρα μικροί, λεπτοί κρύσταλλοι αλάτων ουρικών, οξαλικών ή φωσφορικών σε μεγάλη ποσότητα. Το μέγεθός τους είναι σαν ψιλή άμμος (ψάμμος στην αρχαία εξ’ ου και ψαμμίαση). Αυτοί οι μικροί κόκκοι κρυστάλλων στο πέρασμά τους από το νεφρό και τον ουρητήρα προκαλούν δυνατούς πόνους (κολικούς) και ανωμαλία στην ούρηση. Όταν οι κόκκοι αυτοί ενωθούν και μεγαλώσουν τότε γίνονται λίθος και τότε έχουμε λιθίαση δηλαδή πέτρα στα νεφρά.
Η νεφρολιθίαση είναι μία κατάσταση κατά την οποία εντοπίζονται ένας ή περισσότεροι λίθοι (πέτρες) σε κάποιο σημείο του νεφρού ή του ουρητήρα, του σωλήνα δηλαδή που μεταφέρει τα ούρα στην ουροδόχο κύστη.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η νεφρολιθίαση (ή ουρολιθίαση ή κοινώς η εμφάνιση πέτρας στους νεφρούς) αποτελεί μια συχνή κατάσταση, καθώς προσβάλλει το 12% του ανδρικού και το 5% του γυναικείου πληθυσμού μέχρι την ηλικία των 70.
Πολλοί από εσάς θα έχετε ακούσει ότι ο κωλικός του νεφρού είναι από τους πιο δυνατούς πόνους που μπορεί να βιώσει κάποιος στη ζωή του. Η αλήθεια είναι ότι η έντασή του είναι ανάλογη -ίσως και μεγαλύτερη- με αυτή του πόνου της γέννας, του εγκαύματος, του κατάγματος οστού, ακόμα και αυτής του πόνου από σφαίρα! Ο πόνος δεν έχει σχέση με το μέγεθος της πέτρας αλλά με το γεγονός ότι η πέτρα κλείνει το δρόμο του αποχετευτικού συστήματος της ουροφόρου οδού από την οποία πρέπει να αποβληθεί.
Πως δημιουργούνται αυτοί οι λίθοι
Οι πέτρες στο ουροποιητικό σύστημα εμφανίζονται συνήθως όταν ένας μεγάλος αριθμός αλάτων στα ούρα δημιουργεί συμπλέγματα που δεν αποβάλλονται κανονικά (από τα ούρα) και φράζουν τη δίοδο του ουροποιητικού. Αυτά τα συμπλέγματα αλάτων (πέτρες) σχηματίζονται επειδή ο ασθενής έχει ένα πρόβλημα στην απέκκριση τους παράλληλα με μια υψηλή διατροφική πρόσληψη.
Τα ούρα, ως γνωστόν, περιέχουν άχρηστες ουσίες και άλατα που πρέπει να αποβληθούν από τον οργανισμό. Αυτά συνήθως είναι σε διαλυμένη μορφή και έτσι αποβάλλονται με τα ούρα χωρίς πρόβλημα. Μερικές φορές όμως, κάτω από ορισμένες συνθήκες, αυτά τα άλατα σχηματίζουν κρυστάλλους που ενώνονται μεταξύ τους και δημιουργούν πέτρες στα νεφρά. Οι κρύσταλλοι αυτοί αποτελούνται συνήθως από άλατα ασβεστίου (κυρίως οξαλικού ασβεστίου), σε κάποιες περιπτώσεις ωστόσο αποτελούνται από άλατα ουρικού οξέως.
Τα άλατα αυτά θα πρέπει να αποφεύγονται σε μεγάλες ποσότητες στη διατροφή του ασθενούς που έχει εμφανίσει πέτρες στο ουροποιητικό του σύστημα. Ανάλογη με τον τύπο της πέτρας που δημιουργήθηκε στα ούρα, θα πρέπει να είναι και η διατροφή σας.
Τα βασικά θρεπτικά συστατικά που σχετίζονται με τη νεφρολιθίαση είναι η πρωτεΐνη, το ασβέστιο, το νάτριο και τα οξαλικά οξέα, καθώς και η κατανάλωση υγρών.
Ένα κύριο σημείο που είναι κοινό για τη μείωση της εμφάνισης των πετρών είναι η μεγάλη κατανάλωση νερού- ποσότητα τουλάχιστον 12 ποτηριών υγρών ημερησίως (παραπάνω από 2 λίτρα) με αύξηση της ποσότητας αυτής στους θερμούς μήνες του χρόνου ήΠιείτε κάθε 1,5 ώρα ένα ποτήρι νερό, τις ώρες που δεν κοιμάστε. Αυτό συμβαίνει γιατί η κατανάλωση υγρών αραιώνει τα άλατα και δε δημιουργούνται πέτρες τόσο εύκολα. Προτιμότερο είναι να πίνει κανείς νερό ενώ ο στόχος μας είναι τα ούρα μας μετά το μεσημέρι να είναι ολοένα και πιο ανοιχτόχρωμα. Έχει βρεθεί ότι στα άτομα που πίνουν περισσότερα από 3 λίτρα υγρών/ ημέρα έχουν περίπου 30% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν πέτρες στα νεφρά.
Ένας άλλος παράγοντας που ενδέχεται να επηρεάσει την εμφάνιση τηςνεφρολιθίασης είναι η βιταμίνη C, η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στην σύνθεση του οξαλικού οξέως στον ανθρώπινο οργανισμό. Συνιστάται η αποφυγή λήψης διατροφικών συμπληρωμάτων αυτής της βιταμίνης, αλλά όχι των φρούτων και λαχανικών που την περιέχουν. Η συχνή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών μπορεί να δράσει προληπτικά, καθώς ορισμένα συστατικά τους, όπως είναι για παράδειγμα το κάλιο, εμποδίζουν το σχηματισμό κρυστάλλων ασβεστίου και ουρικού οξέος.
Διατροφική αντιμετώπιση της νεφρολιθίασης
Πίνετε άφθονα υγρά, ιδιαίτερα νερό. Πίνετε τόσο, ώστε τα ούρα σας να έχουν πολύ ανοιχτό κίτρινο χρώμα ή να είναι διαυγή. Επίσης, καλό είναι να καταναλώνετε καφέ και τσάι χωρίς καφεΐνη, χυμό λεμονιού, χυμό φρούτων και γάλα.
Καταναλώστε φυτικές ίνες, και συγκεκριμένα αδιάλυτες (σιτάρι, σίκαλη, κριθάρι, ρύζι). Οι αδιάλυτες φυτικές ίνες ενώνονται με το ασβέστιο και αποβάλλονται μαζί μέσω των κοπράνων. Επίσης, επιταχύνουν το πέρασμα των θρεπτικών συστατικών από το έντερο, οπότε περιορίζεται ο χρόνος στον οποίο απορροφάται το ασβέστιο.
Αυξήστε την πρόσληψη καλίου.
Έρευνες δείχνουν ότι αποτρέπει την αποβολή ασβεστίου στα ούρα. Τροφές πλούσιες σε κάλιο είναι τα πορτοκάλια, οι μπανάνες, οι ξηροί καρποί, οι πατάτες, οι τομάτες και τα καρότα.
Εάν έχετε πέτρες οξαλικού ασβεστίου παλαιότερα ο γιατρός θα σας συνιστούσε να περιορίσετε το ασβέστιο. Σήμερα, αντίθετα, προτείνεται μια σχετικά υψηλή πρόσληψη ασβεστίου μέσω της διατροφής. Ιδιαίτερα ευεργετικά είναι τα γαλακτοκομικά, καθώς περιέχουν και φώσφορο, ο οποίος ενισχύει την εντερική απέκκριση του ασβεστίου, βοηθώντας στον περιορισμό της ασβεστιουρίας. Καταναλώστε 2-3 μερίδες καθημερινά.
Τι δεν πρέπει να τρώτε
Περιορίστε την κατανάλωση ζωικής πρωτεΐνης και ιδιαίτερα το κρέας, τα πουλερικά και το ψάρι. Μεγαλύτερη κατανάλωση κρέατος αυξάνει το ασβέστιο, τα οξαλικά και το ουρικό οξύ, τα οποία προκαλούν το σχηματισμό λίθων
Περιορίστε το αλάτι και τις τροφές πλούσιες σε νάτριο: αλλαντικά, σάλτσες, τουρσιά, παστά, κονσέρβες, ξηρούς καρπούς αν είναι αλατισμένοι, σούπες, λουκάνικα, τυριά, κρέας, ελιές, πατατάκια, αλλά και όλα τα τυποποιημένα προϊόντα. Δώστε προσοχή στις ετικέτες όσον αφορά στην περιεκτικότητά τους σε νάτριο.
Προσοχή: τα συστατικά των τροφίμων που αναγράφονται στις ετικέτες είναι τοποθετημένα όχι με αλφαβητική σειρά, αλλά ανάλογα με την ποσότητά τους στο τρόφιμο. Επομένως, όσο πιο “ψηλά” βλέπετε το στοιχείο “Na” σε μια ετικέτα τροφίμου, επιστρέψτε το στο ράφι. Περιορίστε το έτοιμο φαγητό και τα fast food και προτιμήστε τα φρέσκα προϊόντα. Εάν θέλετε να δώσετε γεύση στα φαγητά προτιμήστε λεμόνι και καρυκεύματα. Εναλλακτική επιλογή είναι και τα σκευάσματα με χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο (υποκατάστατα αλατιού).
Μην παίρνετε συμπληρώματα ασβεστίου, βιταμίνης C και D. Μην ξεχνάτε ότι αν ακολουθείτε μια ισορροπημένη διατροφή, τα συμπληρώματα είναι περιττά.
Αποφεύγετε τρόφιμα πλούσια σε οξαλικά οξέα: φιστίκια, σοκολάτα, τσάι, στιγμιαίος καφές, σπανάκι και σκούρα πράσινα λαχανικά, φράουλες, παντζάρια, προϊόντα σόγιας.
Εάν έχετε πέτρες ουρικού οξέος ιδιαίτερα αποφύγετε τα εντόσθια, τα ζωικά παράγωγα, το ζωμό κρεάτων, τις αντζούγιες, τις σαρδέλες, την ρέγκα, το σκουμπρί και τα χτένια.
Σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν παραπάνω γίνεται σαφές ότι η διατροφή και ο τρόπος ζωής συνδέονται άμεσα με τη νεφρολιθίαση. Επομένως, με τη βοήθεια του γιατρού και του διαιτολόγου σας μπορείτε να προλάβετε, αλλά και να αντιμετωπίσετε τα δυσάρεστα συμπτώματα της νόσου.
Οι παρακάτω οδηγίες είναι διαφορετικές για τον κάθε τύπο πέτρας που μπορεί να εμφανιστεί.
Πέτρες ασβεστίου
Οι πέτρες που περιέχουν ασβέστιο είναι κυρίως οι πέτρες οξαλικού και φωσφορικού ασβεστίου. Η διατροφή δε φαίνεται να επηρεάζει την εμφάνιση λίθων φωσφορικού ασβεστίου.
Οι πέτρες οξαλικού ασβεστίου είναι οι πιο συχνά εμφανιζόμενες και παράγονται είτε γιατί οι νεφροί εκκρίνουν πιο πολύ ασβέστιο, είτε γιατί απορροφάται περισσότερο ασβέστιο από τη διατροφή.
Οι αρχές πρόληψης από τη διατροφή είναι ως εξής:
- αποφεύγουμε την υπερβολική κατανάλωση γαλακτοκομικών και δεν υπερβαίνουμε τις 2 μερίδες ημερησίως (2 ποτήρια γάλα ή 2 κεσεδάκια γιαούρτι)
- αποφεύγουμε την υπερκατανάλωση ζωικών πηγών πρωτεΐνης (κρέας, πουλερικά, ψαρικά) και προτιμούμε τις φυτικές πηγές πρωτεϊνών, όπως είναι τα όσπρια και τα δημητριακά
- αποφεύγουμε τα τρόφιμα που έχουν αυξημένη ποσότητα οξαλικού οξέος π.χ. παντζάρια, σοκολάτα, φιστικιά και ξηροί καρποί, σπανάκι, τσάϊ
- αποφεύγουμε την υπερκατανάλωση αλατιού. Μειώνουμε την κατανάλωση αλμυρών, παστών, καπνιστών και προϊόντων διατηρημένων σε άλμη
Πέτρες ουρικού οξέος
Οι πέτρες ουρικού οξέος προκαλούνται από μια υψηλή συγκέντρωση οξέος στα ούρα. Οι βασικές αρχές της διατροφής για μείωση των επεισοδίων ουρικής αρθρίτιδας είναι οι εξής:
- αποφεύγουμε τη μεγάλη κατανάλωση πρωτεΐνης- μεγάλες ποσότητες κρέατος, ψαρικών, πουλερικών, αβγών και γαλακτοκομικών
- αποφεύγουμε τις τροφές που είναι υψηλές σε πουρίνες όπως π.χ. το κόκκινο κρέας, ο ζωμός κρέατος (π.χ. κύβοι Knorr, Maggi κτλ.), το συκώτι, οι νεφροί, τα γλυκάδια, η χήνα, το κυνήγι, η πέρδικα και η μαγιά.
- αποφεύγουμε τα λιπαρά ψάρια όπως οι σαρδέλες, η ρέγκα, οι αντσούγιες, αυγοτάραχο, χτένια, μύδια και το σκουμπρί.
- Από λαχανικά αποφεύγουμε τα σπαράγγια, το κουνουπίδι, τα μανιτάρια, το σπανάκι και τα φασόλια - μείωση του αλκοόλ, ιδιαίτερα της μπύρας
- μείωση του βάρους στα φυσιολογικά επίπεδα. Εάν το βάρος σας είναι αυξημένο ακολουθήστε μια ολιγοθερμιδική διατροφή χαμηλή σε λιπαρά και πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και όσπρια. Η μείωση του βάρους θα πρέπει να γίνει σταδιακά και όχι απότομα για να μην εμφανιστεί ξανά κρίση. Για την απώλεια βάρους ακολουθείτε τις συμβουλές ειδικών.
Πέτρες μόλυνσης- πέτρες στρουβίτη
Οι πέτρες αυτές εμφανίζονται συνήθως μετά από λοίμωξη του ουροποιητικού από την ένωση μαγνησίου και αμμωνίας στα ούρα. Δε φαίνεται να επηρεάζονται από τη διατροφή, επειδή όμως οι συχνές λοιμώξεις του ουροποιητικού αποτελούν κίνδυνο, καλό θα ήταν οι ασθενείς να προλαμβάνουν την εμφάνισή των λοιμώξεων με την κατανάλωση χυμού cranberry (όχι παραπάνω από 2 ποτήρια την ημέρα).
Πέτρες κυστίνης
Η κυστινουρία είναι μια πολύ σπάνια κληρονομική πάθηση. Η κυστίνη είναι ένα αμινοξύ που υπάρχει σε ζωικές πρωτεΐνες, κυρίως στους μύες και τα νεύρα του σώματος οπότε σε μια διατροφή πρόληψης της εμφάνισης πετρών κυστίνης προσπαθούμε να:
- μειώσουμε την ποσότητα κρέατος, πουλερικών, αβγών, ψαριών και θαλασσινών που καταναλώνουμε - μειώσουμε την ποσότητα γαλακτοκομικών στη διατροφή μας
- μέχρι 2 μερίδες γαλακτοκομικών την ημέρα (2 ποτήρια γάλα ή 2 κεσεδάκια γιαούρτι)
- μειώσουμε το αλάτι στη διατροφή μας αποφεύγοντας την περίσσεια αλατιού στο μαγείρεμα αλλά και τροφές όπως τα παστά, τα καπνιστά, τα αλμυρά και τα τυποποιημένα τρόφιμα
- προσπαθούμε να αναπληρώσουμε τις ζωικές πρωτεΐνες από πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης όπως είναι τα όσπρια, οι ξηροί καρποί, τα φασόλια, το τοφού, η σόγια και το ρύζι
- μειώνουμε την κατανάλωση καφεΐνης και τεΐνης από αναψυκτικά, καφέδες και τσάι γιατί είναι διουρητικά
Συνοψίζοντας τα παραπάνω, συμπεραίνουμε ότι η νεφρολιθίαση είναι μια πάθηση που μπορεί και να αποφευχθεί αλλά και να αντιμετωπιστεί (αν και εφόσον δεν έχει χορηγηθεί κάποια φαρμακευτική αγωγή), με την κατάλληλη διατροφή και σύμφωνα πάντα με τις συστάσεις των ειδικών.
Η υιοθέτηση αυτών των απλών διατροφικών συμβουλών μπορεί να συμβάλλει σε καλύτερη ποιότητα ζωής τόσο σε ασθενείς με νεφρολιθίαση όσο και σε άτομα που απλά ακολουθούν την τακτική της πρόληψης.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Θέλεις να τα μαθαίνεις όλα πρώτος;
Ολες οι Ειδήσεις
Ειδήσεις
Top Stories
- Κυριάκος Μητσοτάκης: Η προσέγγιση Ελλάδας και Τουρκίας έχει απτά πραγματικά αποτελέσματα
- Καθησυχαστικός ο Ευθύμης Λέκκας για τον σεισμό στη Σάμο – «Αυτό το ρήγμα έχει εξαντλήσει τα περιθώρια»
- 831 συλλήψεις για ενδοοικογενειακή βία μόνο το πρώτο 15νθημερο του Απριλίου – 45 περιστατικά χθες στην Αττική
- Ο Σταμάτης Γονίδης φίλησε παθιασμένα στο στόμα τον Ζαφείρη Μελά
- Δημήτρης Κόκοτας: Απογοητευμένοι οι γιατροί του – Δεν μπόρεσαν και πάλι να τον ξυπνήσουν
- «Βόμβα» για τα Τέμπη – Βρέθηκαν υπολείμματα οστών στο οικόπεδο των ερευνών 1 χρόνο μετά
- Πρόστιμο σε Leroy Merlin, JYSK και Attica ύψους 1.5 εκατ. ευρώ για παραπλανητικές εκπτώσεις
- Επικαιροποιήθηκε το έκτακτο δελτίο καιρού: Ξεκινούν ισχυρές καταιγίδες με χαλάζι και κεραυνούς ως αύριο το μεσημέρι
