Γιατί νιώθουμε διαρκώς κουρασμένοι;

της Νεκταρίας Καρακώστα

Αισθάνεστε διαρκώς κουρασμένος/η; Πρόκειται για σημείο των καιρών, δεδομένου ότι το τελευταίο διάστημα οι περισσότεροι από εμάς δουλεύουν περισσότερο; Ή κάτι άλλο; Διαβάστε…
τις γραμμές που ακολουθούν και ανακαλύψτε τι σας «κλέβει» την ενέργεια!

Πολλές φορές αισθανόμαστε κουρασμένοι, αλλά δεν δίνουμε σημασία. Το αποδίδουμε στους εντατικούς ρυθμούς της δουλειάς, θεωρώντας ότι, μόλις πάρουμε λίγες μέρες άδεια, ή κοιμηθούμε λίγο παραπάνω, θα ανακτήσουμε τη χαμένη μας ενέργεια.

Τι συμβαίνει όμως όταν μετά από 2-3 μέρες «ταβανοθεραπείας», κι αφού έχετε περάσει 2 μέρες στο κρεβάτι ή στον καναπέ, το αποτέλεσμα είναι και πάλι το ίδιο; Τι μπορεί να φταίει;

Αυτά που τρώτε. Η καφεΐνη και η ζάχαρη μπορεί –προσωρινά τουλάχιστον- να σας δίνουν την αίσθηση ότι μπορείτε να ανταπεξέλθετε, όταν όμως η επίδρασή τους περάσει, καταλήγετε να αισθάνεστε πιο κουρασμένος από πριν. Ο λόγος είναι η ταχεία αυξομείωση στις τιμές του σακχάρου σας. Δοκιμάστε να ακολουθήσετε μια πιο ισορροπημένη διατροφή με περισσότερα φρούτα και λαχανικά και άπαχη πρωτεΐνη.

Κοιμάστε όσο πρέπει; Όταν το μυαλό σας είναι υπερ-απασχολημένο και σε μόνιμη υπερένταση, ο ύπνος σας είναι απλά μία μηχανική κίνηση, χωρίς να έχει την ποιότητα (πολλές φορές και την ποσότητα) που χρειάζεται, για να μπορέσει το σώμα σας να ανασυντάξει τις δυνάμεις του. Απομακρυνθείτε για λίγο από τα «πρέπει» της καθημερινότητας, πάρτε μία ανάσα, λίγες μέρες άδεια και έναν καλό ύπνο, ώστε να επιστρέψετε δριμύτεροι.

Aν πάλι, υποφέρετε από αυπνίες, περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ και καφεϊνούχων ποτών λίγες ώρες πριν την κατάκλιση, κλείστε την τηλεόραση στο υπνοδωμάτιο και ακολουθήστε τους βασικούς κανόνες υγιεινής του ύπνου: πηγαίνετε στο κρεβάτι 2-3 ώρες µετά το βραδινό φαγητό, φροντίστε να έχετε στο υπνοδωµάτιό σας την κατάλληλη θερµοκρασία (ούτε ζέστη, ούτε κρύο) και το κρεβάτι σας να µην είναι χώρος δουλειάς (κρατήστε το λάπτοπ µακριά). Προσπαθήστε επίσης να κοιµάστε περίπου την ίδια ώρα κάθε µέρα, ώστε ο οργανισµός να έχει την επαναληψιµότητα του κιρκάδιου ρυθµού.

Kοινωνικό jet lag. Αν κάθε Δευτέρα σας «πλακώνει το πάπλωμα» και δυσκολεύεστε –περισσότερο από κάθε άλλη μέρα- να σηκωθείτε από το κρεβάτι, ίσως πάσχετε από κοινωνικό jet lag! Όσοι κουράζονται τις καθημερινές, συσσωρεύουν χρέος ύπνου, που τα στοιχεία δείχνουν ότι συχνά προσπαθούν να αναπληρώσουν με το να κοιμούνται περισσότερο τις ημέρες που δεν δουλεύουν. Σύμφωνα με τους επιστήμονες όμως, ο παραπάνω ύπνος το σαββατοκύριακο μπορεί να μας …αποσυντονίσει, με αποτέλεσμα το ξεκίνημα της εβδομάδας να μας βρίσκει πολύ πιο κουρασμένους από ό,τι ήμασταν την Παρασκευή.

Ο όρος «κοινωνικό jet lag» επινοήθηκε από το Γερμανό ερευνητή Till Roenneberg και αφορά το διαρκώς αυξανόμενο άνοιγμα της ψαλίδας ανάμεσα στο βιολογικό ρολόι (που ρυθμίζεται από τις εναλλαγές της ημέρας και της νύχτας) και στο «κοινωνικό ρολόι», που αφορά το εργασιακό ωράριο, αλλά και τις ώρες της διασκέδασης. Ο Roenneberg έχει επισημάνει ότι το φαινόμενο αυτό μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία, αυξάνοντας τις πιθανότητες για κάποιον να στραφεί στην κατανάλωση αλκοόλ και καπνού και να στηρίζεται στα καφεϊνούχα ποτά για να τα βγάλει πέρα κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Υπνική άπνοια. Αν κοιμάστε ικανοποιητικές ώρες, αλλά παρ’ όλα αυτά ξυπνάτε κουρασµένος, έχοντας πονοκεφάλους και ζαλάδα ή ο/η σύντροφός σας περιγράφει περιστατικά απνοιών, πρέπει άµεσα να επισκεφθείτε γιατρό και να υποβληθείτε σε µελέτη ύπνου ή πολυ-υπνογραφία. Η υπνική άπνοια είναι το φαινόµενο εκείνο κατά το οποίο το δυνατό ροχαλητό ξαφνικά διακόπτεται από επεισόδια πλήρους απόφραξης της αναπνοής. Οι άπνοιες προκαλούν κακή οξυγόνωση και κακή λειτουργία του εγκεφάλου (γι’ αυτό και επηρεάζουν τη λειτουργικότητα, τη µνήµη και την εγρήγορση του ατόµου την επόµενη µέρα), καθώς επίσης και φθορές στο καρδιαγγειακό σύστηµα.

Μήπως έχετε αναιμία; Η αναιμία είναι μια πολύ συνηθισμένη κατάσταση και αφορά πολύ συχνά τις γυναίκες. Tο κύριο σύμπτωμά της είναι η καταβολή δυνάμεων, η έλλειψη ενέργειας, η εύκολη κόπωση και η εξάντληση. H πιο συνηθισμένη αναιμία είναι η σιδηροπενική. Eάν εμφανιστεί κατά τη βρεφική-παιδική ηλικία, την εφηβεία και την περίοδο της εγκυμοσύνης, όταν δηλαδή οι ανάγκες του οργανισμού είναι αυξημένες σε σίδηρο, μπορεί και πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστεί. Σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες όμως, μια αναιμία όμως απαιτεί διεξοδικό έλεγχο, καθώς δεν υπάρχει η απώλεια αίματος με την εμμηνορρυσία που θα μπορούσε να τη δικαιολογήσει.

Μια αναιμία που δίνει συμπτώματα, συνήθως χρειάζεται συμπληρώματα διατροφής για να αντιμετωπιστεί (σίδηρο, φυλλικό οξύ, βιταμίνη Β12). Φροντίστε να βάλετε στη διατροφή σας τροφές πλούσιες σε σίδηρο, όπως συκώτι, μοσχαρίσιο κρέας, δημητριακά, αυγά, ξηρούς καρπούς και φρούτα και να τρώτε ωμά λαχανικά και εσπεριδοειδή που περιέχουν βιταμίνη C -βοηθά στην απορρόφηση του σιδήρου.

Κάνετε καθιστική ζωή; Αν νομίζετε ότι δεν έχετε αρκετή ενέργεια για να πάτε στο γυμναστήριο, θα πρέπει να ξέρετε ότι η γυμναστική όχι μόνο δεν θα σας κουράσει περισσότερο, αλλά θα σας γεμίσει με ενέργεια. Δεκάδες έρευνες έχουν δείξει πως, όταν τα άτομα που κάνουν καθιστική ζωή αρχίσουν να γυμνάζονται, νιώθουν λιγότερη κόπωση, σε σχέση με εκείνους που παραμένουν προσκολλημένοι στην αδράνεια.

Πότε ήταν η τελευταία φορά που ελέγξατε τον θυρεοειδή σας; H κόπωση είναι συχνά το σύμπτωμα- κλειδί του υποθυρεοειδισμού. Ο υποθυρεοειδισμός προκαλεί κούραση, αδυναμία συγκέντρωσης και πόνο των μυών, ακόμη και με μικρή δραστηριότητα. Άλλα συνήθη συμπτώματά του είναι η αύξηση του βάρους, το αίσθημα κρύου και η δυσκοιλιότητα. Διαβάστε περισσότερα για τον υποθυρεοειδισμό, στη σελ. 12 του περιοδικού.

Διαβήτης. Ένας αρρύθμιστος ή αδιάγνωστος διαβήτης μπορεί να εκδηλώνεται με έντονη κόπωση. Εκτός από την εξάντληση, άλλα κοινά συμπτώματα του διαβήτη είναι η υπερβολική δίψα, η συχνή ούρηση, η πείνα, η απώλεια βάρους, η ευερεθιστότητα, οι κολπικές μολύνσεις και η θολή όραση.

Πόσο νερό πίνετε την ημέρα; Η ήπια αφυδάτωση μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, κούραση, και κακή συγκέντρωση. Οι γυναίκες μάλιστα, φαίνεται να είναι πιο ευαίσθητες στις αρνητικές επιπτώσεις της ανεπαρκούς ενυδάτωσης. Την επόμενη φορά που θα αισθανθείτε μη παραγωγικοί στο γραφείο, πιείτε ένα ψηλό ποτήρι φρέσκο δροσερό νερό, αντί για καφέ. Καρδιακή νόσος. Aν αισθάνεστε κόπωση και δεν μπορείτε να εκτελέσετε εργασίες που άλλοτε κάνατε χωρίς πρόβλημα, καλό θα είναι να επισκεφθείτε έναν καρδιολόγο.

Ψυχολογική κούραση. Αν έχετε την αίσθηση ότι πλέον, έχετε «στραγγίσει» από ιδέες και διάθεση, αν δεν αισθάνεστε εξίσου ενθουσιώδεις ή δημιουργικοί σε σχέση με το παρελθόν, δείτε τι έχει αλλάξει στο εργασιακό σας περιβάλλον, για να εντοπίσετε τι είναι αυτό που σας «ενοχλεί». Ίσως είναι καιρός να αποστασιοποιηθείτε λίγο, παίρνοντας π.χ. μια άδεια, και να απασχοληθείτε με δραστηριότητες, που εστιάζουν περισσότερο στη διασκέδαση και τον χαλαρό ελεύθερο χρόνο, παρά στη δουλειά. Μετά από ένα ολιγοήμερο διάλειμμα, να είστε σίγουροι ότι θα νιώσετε ανανεωμένοι, ανάλαφροι και γεμάτοι νέες ιδέες.
Ξέρετε ότι η κούραση μπορεί να κρύβει ακόμη και κατάθλιψη; Αν το αίσθημα της κόπωσης συνοδεύεται και από ένα συναίσθημα θλίψης και απώλεια όρεξης, τόσο για το φαγητό, όσο και για πράγματα που άλλοτε σας ευχαριστούσαν, ίσως πάσχετε από κατάθλιψη.

Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης. Είναι μια σχετικά …νέα νόσος, καθώς ταυτοποιήθηκε ως ασθένεια στις αρχές του 1980. Οι πάσχοντες από σύνδρομο χρόνιας κόπωσης (ΣΧΚ) υποφέρουν από σοβαρή κόπωση για διάστημα περισσότερο από 6 μήνες, η οποία δεν υποχωρεί ούτε με την ξεκούραση. Πρόκειται για μια περίπλοκη διαταραχή, με τα εξής βασικά συμπτώματα: έντονη σωματική εξάντληση με τρεμούλες, μυαλγίες, πονοκεφάλους και διαταραχές ύπνου, διαταραχές της μνήμης ή της ικανότητας συγκέντρωσης, μειωμένη λειτουργικότητα και χαμηλά επίπεδα ενεργητικότητας.

Εάν λοιπόν νιώθετε επίμονη κούραση ή εξάντληση, ίσως αυτό που χρειάζεστε να μην είναι μόνο ξεκούραση και αλλαγή παραστάσεων, αλλά και μια σειρά προληπτικών εξετάσεων, για να προλάβετε καταστάσεις που θα μπορούσαν να επιδεινώσουν την υγεία σας.

Οι διαβαθμίσεις της κούρασης

Ερευνητές από το πανεπιστήμιο της Αλμπέρτα των Ηνωμένων Πολιτειών διέκριναν τα επίπεδα της καταπόνησης του οργανισμού και της απώλειας ενεργητικότητας σε τρεις ξεχωριστές βαθμίδες: την κούραση, την κόπωση και την εξάντληση. Σύμφωνα με τους Αμερικανούς επιστήμονες, η διάκριση μεταξύ των τριών βαθμίδων μπορεί να αποτελέσει σημαντική βοήθεια, τόσο για τους ασθενείς, όσο και για τους επαγγελματίες υγείας, ώστε να εντοπίσουν τις αιτίες του προβλήματος.

1. ΚΟΥΡΑΣΗ

Τα άτομα που παρουσιάζουν κούραση (tiredness), δεν έχουν εξαντλήσει όλα τα αποθέματα της ενέργειάς τους. Νιώθουν ότι ξεχνούν, γίνονται ανυπόμονοι, αισθάνονται δυσκολίες και μυϊκή αδυναμία, εντούτοις όταν ξεκουραστούν, όλα τα συμπτώματα υποχωρούν.

2. ΚΟΠΩΣΗ

Ένα επίπεδο πιο πάνω (ως προς τη σοβαρότητα της καταπόνησης) βρίσκουμε την κόπωση (fatigue). Χαρακτηρίζεται από δυσκολία συγκέντρωσης, άγχος, προοδευτική μείωση της αντοχής, δυσκολίες στον ύπνο, αύξηση της ευαισθησίας στο φως και περιορισμό κοινωνικών δραστηριοτήτων που παλαιότερα το άτομο θεωρούσε σημαντικές. Η κόπωση είναι δείκτης ότι το σώμα δεν μπορεί πλέον να αντεπεξέλθει. Η έναρξη εκδηλώσεων κόπωσης σε ένα άτομο, ιδιαίτερα αν δεν υπάρχει σαφής αιτία, θα πρέπει να διερευνάται διεξοδικά.

3. ΕΞΑΝΤΛΗΣΗ

Τα άτομα με εξάντληση (exhaustion), τέλος, εμφανίζουν σύγχυση που μπορεί να μοιάζει με παραλήρημα, συναισθηματική απάθεια, ξαφνική απώλεια ενέργειας, δυσκολία να μένουν ξύπνιοι ή να κοιμούνται και κοινωνική απομόνωση.

πηγή: http://lifepositive.gr/