Φίλος είναι αυτός που ήταν δίπλα σου όσες φορές τον χρειάστηκες

-Και δε μου λες, πώς αναγνωρίζεις τον φίλο τον καλό;

-Απ’ τις φορές που στάθηκε στο πλάι μου φυσικά. Μα τι ρωτάς;

Κάπως έτσι θα απαντούσε ένας κοινός θνητός σε τούτη την ερώτηση που πασχίζει να εντοπίσει τι καθορίζει τον φίλο τον σωστό, τον καλό, τον όπως πρέπει. Μετρά τις φορές που στάθηκε στο πλάι του, τις χαρές που μοιράστηκε μαζί του και τις ώρες που δεν τον χωρούσε ο τόπος κι έψαχνε κάπου μανιωδώς να ξαποστάσει. Κάπου εκεί, ανάμεσα σε περαστικούς, αγνώστους, μοναχικούς τύπους της καθημερινότητάς μας, στεκόταν κάποιος που τον περίμενε με τα χέρια του ανοιχτά και την καρδιά του ακόμα πιο ανοιχτή. Αυτόν τον τύπο τον ονόμασε φίλο, τον βάφτισε «δικό του» κι έκτοτε πορεύονται παρέα ανάμεσα σε λύπες, χαρές, πανηγύρια και δυσκολίες.

Ερχόμαστε σήμερα εμείς, ως ειδήμονες περί ψυχολογίας και πρότυπης κοινωνικής συμπεριφοράς, να ανατρέψουμε όλο αυτό το κατεβατό περί αμοιβαίας αλληλοκατανόησης και να το αντικαταστήσουμε με ένα μπλε κουμπί κι ένα ηλεκτρονικό πληκτρολόγιο. Νέα μέτρα, νέα σταθμά, μας κοιτάνε οι παλιοί κι αναρωτιούνται τι βάζουν στο νερό μας και έχουμε καταντήσει να μετράμε τα μηνύματα σε facebook και Instagram και με βάση αυτά να κατατάσσουμε τους ανθρώπους σε κολλητούς, φίλους, γνωστούς και σε «ποιος ασχολείται μαζί σου;».

Ερχόμαστε σήμερα εμείς να δηλώσουμε πως «φίλος» είναι αυτός που θα σπάσει το ρεκόρ και το αποτέλεσμα μετριέται σε μήνυμα ανά κλάσμα του δευτερολέπτου. Ξεκινήστε κι ο γρηγορότερος κερδίζει. Δεν έστειλες μήνυμα στον κολλητό όταν πέρασες το κατώφλι του σπιτιού σου; Εκτός! Δεν κοινοποίησες φωτογραφία σας για την παγκόσμια ημέρα φιλίας; Παρακαλώ η έξοδος είναι από εκεί, άιντε και του χρόνου πάλι. Δεν έβαλες στο προφίλ σου την πιο γελοία φωτογραφία του για τα γενέθλιά του; Πώς τολμάς κι εμφανίζεσαι μπροστά μου;

Γιατί απορείτε; Απλά πράγματα, καθημερινά και σχεδόν αυτονόητα. Άκου εκεί «πόσες φορές στάθηκε πλάι μου». Εδώ έχουμε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ποιος κάθεται τώρα να ασχολείται με το αν υπήρξε στήριγμα, πηγή δύναμης, σύντροφος όταν δεν υπήρχε μέρος πάνω στον πλανήτη που να σε χωράει; Αυτά παλιώσανε. Αυτά μας τελείωσαν. Σήμερα αν το όνομά σου δεν είναι νούμερο ένα στη λίστα με τις ηλεκτρονικές συνομιλίες, παίρνεις πόδι πριν προλάβεις να καταλάβεις τι γίνεται. Αστείο; Αρκετά.

Θα μου πεις, οι καιροί αλλάξανε, οι άνθρωποι προχώρησαν μπροστά. Πάλι καλά να λέμε που η τεχνολογία κάνει άλματα και δε μείναμε στην εποχή που ανακαλύφθηκε ο τροχός. Με λύπη όμως, κάποιοι είναι σε θέση να διαπιστώσουν πως η εξέλιξη της τεχνολογίας κι αυτή του ανθρώπου είναι ποσά αντιστρόφως ανάλογα. Το ένα μεγαλώνει και το άλλο όσο πάει και μικραίνει, ελαττώνεται μέχρι να φτάσεις να αναρωτιέσαι, τι απέγιναν εκείνες οι καλές εποχές που πλακωνόσασταν για εκείνη την παραπάνω κουβέντα που ξεστομίσατε και όχι για την έλλειψη emoticon στο τελευταίο σας μήνυμα. Φυσικά και αν δε βάλεις μια καρδούλα στο τέλος του μηνύματος σημαίνει πως είσαι κάτι παραπάνω από στραβωμένος. Παιδιά είμαστε;

Και κάπως έτσι, μετά από χίλιες παρεξηγήσεις, η συζήτηση καταλήγει να πραγματεύεται τον λόγο που τελικά ξεκόψατε: «Δεν έστελνε μηνύματα στο facebook. Φίλο τον λες εσύ αυτό;». Σου στάθηκε στα δύσκολα; Σε συντρόφεψε στα καλά; Πανηγύρισε μαζί σου; Καμία σημασία δεν έχει. Ή τουλάχιστον έτσι ισχυρίζονται αυτοί που η ζωή τους έγινε ένα με την οθόνη και  το χιλιοειπωμένο «τι θα πει ο κόσμος» έγινε ο πυρήνας γύρω από τον οποίο περιστρέφονται. Η άποψη των γνωστών-αγνώστων έγινε η κοσμοθεωρία τους και τα πορίσματά τους έγιναν η τελευταία πινελιά που χαρίζει μια πικάντικη γεύση στην άκρως δικτυακή ζωή τους.

Με τα πολλά, κάτι τύποι σαν και δαύτους που περιγράψαμε παραπάνω, έμειναν να στέκουν μετέωροι ανάμεσα σε παρέες που έχουν κάτι παραπάνω να μοιραστούν από μία selfie και περιγραφή με νόημα στο check in κι αναρωτιούνται τον λόγο που δε βρίσκουν άνθρωπο να αποκαλούν δικό τους. Στο όνομα του facebook αρνήθηκαν με πλήρη επιτυχία όλα τα άκρως αυθεντικά γνωρίσματα του ανθρώπου που συμπαραστέκεται και τον βάφτισαν «ανάρμοστο», «αδιάφορο» «ανίκανο να ανταποκριθεί στις ανάγκες του φίλου» όπως πρέπει, όπως αρμόζει, όπως είναι θεμιτό.

Όχι τίποτα άλλο, αλλά κάθεσαι εσύ ο καψερός και ψάχνεις μετά μανίας να βρεις πού έκανες το λάθος, τι πήγε στραβά κι αν υπάρχει περιθώριο βελτίωσης. Το λάθος δεν έγινε πουθενά, το μόνο που πηγαίνει στραβά είναι το άδειο το κεφάλι του άλλου που πόνταρε σε μια φιλία πλασματική παρά τα χίλια δυο καλά που προσφέρατε αμφότεροι και τα περιθώρια βελτίωσης είναι κάτι παραπάνω από ανύπαρκτα.

Το πιθανότερο είναι πως μιλάμε για σχέσεις δωδεκάχρονου παρά ώριμου ανθρώπου που έχει σώας τας φρένας και στέκει στα λογικά του. Τους λυπόμαστε, τους παραθέτουμε με αλληλεγγύη την αμέριστη συμπαράστασή μας για το κακό που τους βρήκε και τους ευχόμαστε ολόψυχα να βρουν την ιδανική διαδικτυακή αδελφή ψύχη που τόσο λαχταράνε. Όσο για εμάς; Εμείς θα αρκεστούμε σε φιλίες εντός πραγματικότητας που να έχουν κάτι παραπάνω να μας δώσουν από καυστικά σχολιάκια σε φωτογραφίες προφίλ.

Εντάξει, κανείς δεν είναι τέλειος. Είμαστε κι εμείς οι απλοί άνθρωποι που δεν τα πάμε τόσο καλά με την τεχνολογία. Είμαστε κι εμείς που αρκούμαστε σε μικρά πράγματα όπως μια αγκαλιά σε μια ζόρικη στιγμή, σε ένα όλο κατανόηση βλέμμα όταν όλα πάνε κατά διαόλου. Είμαστε κι εμείς που δίνουμε λίγη περισσότερη σημασία στην έννοια «φίλος» και σίγουρα δεν αναφερόμαστε στο «ο τάδε σας έστειλε αίτημα φιλίας». Είμαστε κι εμείς που στην ερώτηση «Πώς αναγνωρίζεις τον φίλο τον καλό;» εξακολουθούμε να απαντάμε αυτόν που μας στάθηκε. Παλιομοδίτες, απροσάρμοστοι κι ευτυχισμένοι.

Συντάκτης: Αλίκη Αμπατζή

Πηγή