Αποκάλυψη: Πώς οι βιομηχανίες αμφισβήτησαν την ίδια τη φύση… τον θηλασμό

“Δώσε του ξένο γάλα , δεν φτάνει το δικό σου”, “Μα δε βλέπεις , το παιδί δεν αναπτύσσεται με το μητρικό”, “Μην ξεκινήσεις καν θηλασμό, θα σε ξυπνάει το βράδυ θα γίνεις κουρέλι”, “το ξένο γάλα είναι ενισχυμένο με βιταμίνες, είναι πιο θρεπτικό”.

Δεν υπάρχει νέα μητέρα που δεν έχει ακούσει μία τουλάχιστον από τις παραπάνω παραινέσεις. Η κουλτούρα της υπεράσπισης του τεχνητού βρεφικού γάλακτος καλλιεργήθηκε μέσα σε έναν μόλις αιώνα. Αυτός ήταν ο χρόνος που χρειάστηκαν οι βιομηχανίες για να θέσουν σε αμφισβήτηση την αρχή πως η γυναίκα όπως κυοφορεί, μπορεί και να θρέψει , εξηγεί στο tvxs.gr η ιατρός Ξανθίππη Πασχαλίδου.

Τις τελευταίες δεκαετίες αυτό ευτυχώς αλλάζει από μία γενιά γυναικών που ενημερώνονται σε βάθος πάνω σε μία σειρά θεμάτων που αφορούν στη μητρότητα, ωστόσο υπάρχει αρκετός δρόμος να διανυθεί. Το 10ο Σεμινάριο Μητρικού Θηλασμού στις 27 και 28 Μαΐου, που θα πραγματοποιηθεί στην Θεσσαλονίκη, είναι μία από τις πρωτοβουλίες που βοηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Στο σεμινάριο , το οποίο διοργανώνει ο Σύλλογος Διεθνώς Πιστοποιημένων Συμβούλων Γαλουχίας IBCLC Ελλάδας  «Γαλαξίας», θα μιλήσουν οι εξής σπουδαίοι διεθνείς ομιλητές: ο καθηγητής James McKenna και η CatherineWatson Genna. Στο πρόγραμμα θα συμμετάσχουν IBCLCs από τη χώρα μας παρουσιάζοντας θέματα γενικού ενδιαφέροντος σχετικά με το θηλασμό.

Ο μητρικός θηλασμός παραμερίστηκε στον δυτικό πολιτισμό τις τελευταίες δεκαετίες και τα τελευταία χρόνια επανέρχεται στο προσκήνιο από γυναίκες μίας γενιάς που επανατοποθετούνται πάνω στην πρώτη ανάγκη του ανθρώπου. Γιατί καθιερώθηκε το αφήγημα “Το ξένο γάλα είναι καλύτερο”;

Οι βιομηχανίες χρειάστηκαν μόνο έναν αιώνα, για να θέσουν σε αμφισβήτηση τη βαθιά και πανάρχαια γνώση: πως η γυναίκα, όπως κυοφορεί, μπορεί και να θρέψει το μωρό της. Aπό τη δημιουργία του πρώτου τεχνητού βρεφικού γάλακτος,  γύρω στα 1860, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970, οπότε το ποσοστό θηλασμού των νεογνών αγγίζει ιστορικά το ναδίρ (25%), η απόσταση που διανύθηκε είναι τεράστια. Μεθοδευμένες προσπάθειες προώθησης του τεχνητού γάλακτος επιστρατεύτηκαν: διαφημίσεις σε όλα τα μέσα, δωρεάν δείγματα, δώρα κάθε είδους, ελκυστικές συσκευασίες ευτυχισμένων μωρών, είναι μερικές από τις στρατηγικές προσέγγισης του τελικού καταναλωτή, δηλαδή της μητέρας, αλλά και των επαγγελματιών υγείας.

Η ιατρικοποίηση του τοκετού, με τις πρακτικές αποχωρισμού μητέρας- βρέφους και τα αυστηρά ωράρια ταΐσματος, στάθηκε ο καλύτερος σύμμαχος των βιομηχανιών αυτών: εισέβαλλαν θριαμβευτικά στην αρχή της ζωής, απομακρύνοντας τη γυναίκα από την ίδια της τη φύση. Ανυπεράσπιστη και ανεπαρκής πια, εκείνη, προσέφερε ό,τι θεωρούσε καλύτερο στο μωρό της: το ξένο γάλα. Το σχέδιο των εταιρειών δεν άργησε τόσο να αποκαλυφθεί. Η αύξηση της βρεφικής νοσηρότητας και θνησιμότητας σήμανε παγκόσμιο συναγερμό. Στον αναπτυσσόμενο κόσμο μάλιστα, όπου οι συνθήκες υγιεινής είναι συχνά ανύπαρκτες, η «φιλανθρωπική» προσφορά τεχνητών γαλάτων υπήρξε εγκληματική: κορύφωση ποσοστών διάρροιας, λοιμώξεων και θανάτων σε νεογνά και βρέφη.

Η παγκόσμια κοινότητα συσπειρώθηκε για να προστατεύσει την διαιώνισή της. ΄Εγιναν διακηρύξεις από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και την UNICEF υπέρ του μητρικού θηλασμού, ψηφίστηκε ο Κώδικας Εμπορίας Υποκαταστάτων Μητρικού Γάλακτος, ενώ συστάθηκαν οργανισμοί δράσης όπως ο ΙΒFAN (International Baby Food Action Network), με στόχο να επιτηρούν την εφαρμογή των κανόνων από την πλευρά των εταιρειών.

Κυκλοφορούν μύθοι γύρω από τον θηλασμό οι οποίοι αποθαρρύνουν τις γυναίκες να θηλάσουν. Πως μπορούν να αποδομηθούν;

Όπως κάθε μύθος, έτσι και αυτοί που στοιχειώνουν το θηλασμό, αποδομούνται μέσα από τη γνώση. Ο μητρικός θηλασμός αποτελούσε για χρόνια ένα ξεχασμένο πεδίο στις επιστήμες υγείας. Στην Ιατρική Σχολή δε θυμάμαι, ως φοιτήτρια, να αφιερώσαμε περισσότερο από μερικές σελίδες – ίσως απλά ήταν, στην καλύτερη περίπτωση, μάθημα επιλογής. Η εκπαίδευση των μαιών είναι δυστυχώς, επίσης ανεπαρκής. Το κενό αυτό έρχεται να καλύψει ο Διεθνώς Πιστοποιημένος Σύμβουλος Γαλουχίας (ΙBCLC), ο οποίος, μέσα από μία εντατική και μακροχρόνια εκπαίδευση, πρακτική και θεωρητική, είναι ο πλέον ειδικός να υποστηρίξει μία γυναίκα σε οποιοδήποτε πρόβλημα αντιμετωπίζει γύρω από το θηλασμό.

Γιατί έχει αξία ένα σεμινάριο μητρικού θηλασμού σήμερα;

Η υπεράσπιση του μητρικού θηλασμού πρέπει να γίνει σε πολλά επίπεδα: ενδυναμώνοντας τη βάση, την ίδια τη γυναίκα, και ενημερώνοντας τους επαγγελματίες υγείας που την περιστοιχίζουν. Ο Σύλλογος Διεθνώς Πιστοποιημένων Συμβούλων Γαλουχίας Ελλάδας και Κύπρου, Γαλαξίας, διοργανώνει φέτος το 10ο Σεμινάριο Μητρικού Θηλασμού στις 27 και 28 Μαΐου, στην Θεσσαλονίκη. Απευθύνεται τόσο σε γονείς, όσο και σε επαγγελματίες υγείας.

Μας συστήνετε τους ομιλητές; Ποια θέματα θα προσεγγίσουν;

Με ενθουσιασμό περιμένουμε δύο σπουδαίους ομιλητές από την Αμερική: Ο James McKenna, καθηγητής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Notre Dame, στην Indiana είναι διευθυντής του εργαστηρίου συμπεριφορικής μελέτης ύπνου μητέρας / βρέφους. Έχει εισαγάγει τον όρο “breastsleeping”, που αφορά στον κοινό ύπνο μητέρας/θηλάζοντος βρέφους. Θα μας μιλήσει για την ανθρωπολογική βάση του μοιρασμένου ύπνου, την προέλευση των προβλημάτων ύπνου των βρεφών και τους κανόνες ασφαλείας που πρέπει να τηρούνται. Oι ομιλίες του απευθύνονται τόσο σε γονείς, όσο και σε επαγγελματίες υγείας.

Η Cathy Watson-Genna, βιολόγος και IBCLC της Νέας Υόρκης, συγγραφέας και αρθρογράφος, είναι ειδική στην αντιμετώπιση προβλημάτων θηλασμού σε νεογνά με ανατομικά και νευρολογικά προβλήματα. Θα μας μεταδώσει την πολύτιμη εμπειρία της στην υποστήριξη του θηλασμού σε περιπτώσεις αγκυλογλωσσίας (βραχέως χαλινού) και ραιβόκρανου του νεογνού, ενώ θα δουλέψουμε πάνω σε προβλήματα θηλασμού των πρώτων ημερών, θεωρητικά και μέσα από μελέτη περιστατικών (case studies). Απευθύνεται κυρίως σε επαγγελματίες υγείας.

Πόσο εφικτό είναι να ακολουθήσει μια μητέρα τις ανάγκες του βρέφους ακολουθώντας το στο δικό του ωράριο, στους δικούς του χρόνους σε μια κοινωνία ανταγωνιστική , μεγάλων ταχυτήτων στην οποία οι γυναίκες καλούνται να ισορροπήσουν ανάμεσα σε πολλαπλούς ρόλους;

Η μεγάλη πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει η γυναίκα σήμερα, είναι να ανακαλύψει ξανά αυτά που έχει, τόσο μεθοδευμένα, οδηγηθεί να ξεχάσει. Να αντισταθεί στα πρότυπα της ευκολίας και της επιβεβλημένης ανεξαρτησίας, αλλά και να συνειδητοποιήσει τη διαφορά μεταξύ ισότητας και εξίσωσης των ρόλων. Να υπηρετήσει με χαρά τη μητρότητα και να διανύσει έτσι ένα δρόμο ζωής που μπορεί να την συνδέσει με τον βαθύτερο εαυτό της. Αυτό θα της δώσει τη δύναμη να ανταποκριθεί ουσιαστικά στις ανάγκες του βρέφους, αλλά και στις δικές της, παρά τις όποιες πρακτικές δυσκολίες.

Στην Ελλάδα πόσες γυναίκες θηλάζουν; αυξάνεται σταδιακά ή μειώνεται το ποσοστό;

Μία γενιά στερημένη από την αρχετυπική εικόνα της μητρότητας, την επαναδημιουργεί και την ξανα-ανακαλύπτει: η εβδομάδα 15-21 Μαΐου είναι η Διεθνής Εβδομάδα για τον Σεβασμό στη Γέννα. To θέμα που αγγίζει αυτή τη χρονιά είναι ο προγραμματισμός του τοκετού. Ανοιχτές δράσεις σε πολλά μέρη της Ελλάδας συντονίζονται από το εθελοντικό δίκτυο για το Σεβασμό στη Γέννα ENCA Hellas. Στην Αθήνα, εκτός των άλλων, περιμένουμε την Beverly Beech, ακτιβίστρια από την Αγγλία, για μία ανοιχτή ομιλία στις 20 Μαίου, στο Μαρούσι.

Μέσα από ομάδες αλληλοϋποστήριξης, όπως ο Σύνδεσμος Θηλασμού (LLL), μέσα από ομάδες προετοιμασίας πριν και μετά τον τοκετό, αλλά και μέσα από τη δική της δύναμη, η γυναίκα διεκδικεί πίσω το αυτονόητο: να παραμένει το μωρό της δίπλα της αμέσως μετά τον τοκετό, να έχει συνδιαμονή στο μαιευτήριο, να θρέφει η ίδια το παιδί της. Ταυτόχρονα, όλο και περισσότεροι επαγγελματίες υγείας επιμορφώνονται ώστε να μπορέσουν να την υποστηρίξουν σε μια καλή αρχή, αλλά και στις δυσκολίες που ίσως ακολουθήσουν. Έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μπροστά μας. Τον διανύουμε με μικρά, αλλά σταθερά βήματα. H γυναίκα αρχίζει να θυμάται.

* Το Σεμινάριο θα γίνει Σάββατο 27 και Κυριακή 28 Μαίου, στην Αίθουσα Τελετών του Α.Π.Θ., στην Θεσσαλονίκη. Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα και εγγραφές στην ιστοσελίδα www.galaxiasibclc.gr

* Ξανθίππη Πασχαλίδου, Ιατρός, Διεθνώς Πιστοποιημένη Σύμβουλος Γαλουχίας Ibclc, Ειδικός βελονισμού. xiliotropio@yahoo.gr

Πηγή