Ανυπόστατες φήμες μακροζωίας για την φυλή των Χούνζα

Δημοσίευμα, που κυκλοφορεί εδώ και πολλά χρόνια και αναπαράγεται ξανά, ισχυρίζεται ψευδώς ότι υπάρχει μια φυλή, ανάμεσα σε Ινδία και Πακιστάν, που τα μέλη της ζουν απίστευτα χρόνια, ενώ εμφανισιακά δείχνουν πολύ νεότεροι.

Ζουν 120 χρόνια, αρρωσταίνουν σπάνια και οι γυναίκες της φυλής στα 40 τους μοιάζουν κοριτσάκια και στα 65 τους κάνουν παιδιά. Οι Χούνζα ζουν σε μια κοιλάδα που φέρει το ίδιο όνομα κάπου ανάμεσα σε Ινδία και Πακιστάν και αποτελούν το βασικό αντικείμενο πλήθους ερευνών ακριβώς εξαιτίας της θαυμαστής καλοζωίας και μακροζωίας τους.Οι Χούνζα, που έχουν καυκάσια χαρακτηριστικά, είναι όλοι τους άνθρωποι με μεγάλες δόσεις ενέργειας, κινούνται πολύ εξαιτίας εργασιών στη φύση και πιστεύουν μάλιστα ότι η συνεχής κίνηση είναι πηγή θετικής ενέργειας. Δεν αγχώνονται και σπάνια μαλώνουν μεταξύ τους. Είναι όμως άραγε αυτός ο λόγος της ασυνήθιστης μακροζωίας τους; Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν πως ναι, άλλοι πως όχι, και πως το μυστικό της καλής υγείας και μακροζωίας τους βασίζεται στη διατροφή τους. Σύμφωνα με έρευνα ενός γιατρού από τη Σκοτία, του Ρόμπερτ Μακάρισον, η αιτία της μακροζωίας των Χούνζα φαίνεται να είναι η διατροφή τους. Το καλοκαίρι τρώνε φρούτα και ωμά λαχανικά, το χειμώνα αποξηραμένα βερίκοκα, βλαστωμένους σπόρους (φύτρα) και τυρί από πρόβειο γάλα. Σε γενικές γραμμές η διατροφή τους δεν περιλαμβάνει πολλές πρωτεΐνες και δεν λαμβάνουν περισσότερες από 2.000 θερμίδες καθημερινά. Μαγειρεύουν με ελάχιστο αλάτι και όλες οι τροφές τους είναι φυσικές, χωρίς πρόσθετα συντηρητικά. Το κλίμα δεν φαίνεται να επηρεάζει ιδιαίτερα τη μακροζωία τους, αφού σε γειτονικά χωριά οι άνθρωποι που ζουν κάτω από τις ίδες κλιματικές συνθήκες δεν φτάνουν τις ηλικιακές «επιδόσεις» των Χούνζα και επίσης υποφέρουν από πολλές ασθένειες άγνωστες στη δική τους κοινωνία. Πέραν της δίαιτας, ένας τρόπος ζωής βασισμένος στην πολλή κίνηση και την πολλή δουλειά, χωρίς καθόλου άγχος, φαίνεται να ευνοεί επίσης τους δείκτες ευημερίας αυτής της ιδιαίτερης φυλής. Ενα άλλο επίσης σημαντικό στοιχείο είναι το ταμπεραμέντο τους: οι Χούνζα δεν μαλώνουν μεταξύ τους, δεν εκνευρίζονται με τίποτα και έχουν μάθει να διαχειρίζονται τις αντιξοότητες.

To άρθρο είναι μετάφραση από τον ιστότοπο lavanguardia.com και αναδημοσιεύτηκε σχεδόν πανομοιότυπο σε πολλούς ιστότοπους.

Ωστόσο απ΄όλους παραλείπετε ο επίλογος που γράφει τα εξής:

Sin embargo, no todo está tan  claro. Otros expertos niegan que los hunza sean diferentes a otras poblaciones. Según el Dr. John Clark, que estuvo 20 meses entre los hunza, escribe en su libro Lost Kingdom of the Himalayas sobre estas gentes que enfermaban igual que otras poblaciones vecinas, sufrían malaria, disentería y otras enfermedades. Además, Clark también señala que los hunza no tienen un calendario establecido y calculan su edad no por los años transcurridos desde su nacimiento sinó como una estimación de su sabiduría o su liderazgo dentro del grupo.

Σε ελεύθερη μετάφραση:

Ωστόσο, δεν είναι όλα τόσο ξεκάθαρα. Άλλοι ειδικοί αρνούνται ότι οι Χούνζα είναι διαφορετικοί από τους άλλους πληθυσμούς. Σύμφωνα με τον Δρ John Clark, ο οποίος έζησε 20 μήνες μεταξύ των Hunza, γράφει στο βιβλίο του “Το χαμένο Βασίλειο των Ιμαλαΐων” ότι αυτοί οι άνθρωποι όπως και γειτονικοί πληθυσμοί νοσούν από ελονοσία, δυσεντερία κι άλλες ασθένειες. Επιπλέον, σημειώνει ότι Χούνζα δεν μετράνε την ηλικία με βάση το χρόνο από την γέννηση αλλά έχουν μια δική τους μέθοδο μέτρησης με βάση τη σοφία του ατόμου ή της θέσης τους στην φυλή.

Επίσης ο Clark, γράφει στο βιβλίο του (σελ.164) ότι έχουν στη διατροφή τους και το κρέας, απλά αυτό είναι δυσεύρετο:

Each family owns so few animals that they can butcher but one or two a year, which they do at Tumushuling time in December. As one sheep lasts a family about a week, this means that the average Hunza gets meat for one or two weeks per year. Since visitors always come in the summertime, this also explains the ridiculous tale that Hunzas are vegetarians by preference. One of the stories is true—they certainly eat the whole sheep! Brains, lungs, heart, tripe, everything but hide, windpipe, and genitalia! They clean a bone to a polish that would put a western dog to shame, and in conclusion they always crack the bones and suck the marrow. As their diet is deficient in oils and vitamin D, all Hunzas have soft teeth, and fully half of them have the barrel chests and rheumatic knees of sub-clinical rickets. “Happy, healthy Hunza, where everyone has just enough”!

Με λίγα λόγια: Κάθε οικογένεια έχει τόσο λίγα ζώα που θα σφάξουν ένα ή δύο το Δεκέμβρη. Ένα πρόβατο θα θρέψει μία οικογένεια για μία εβδομάδα, οπότε ο μέσος Χούνζα θα φάει κρέας για μία με δύο εβδομάδες το χρόνο. Επειδή οι επισκέπτες έρχονται το καλοκαίρι αυτό εξηγεί το γελοίο παραμύθι πως οι Χούνζα είναι χορτοφάγοι από επιλογή.  Μία από τις ιστορίες είναι αλήθεια, σίγουρα τρώνε ολόκληρο το πρόβατο! Μυαλό, πνεύμονες, καρδιά, στομάχι,  σχεδόν τα πάντα εκτός από τα γεννητικά και το λάρυγγα! Καθαρίζουν το κόκαλο τόσο καλά που θα ντρόπιαζαν ένα σκύλο δυτικής χώρας, ενώ πάντα σπάνε το κόκαλο και τρώνε από μέσα το μεδούλι.”

Βρετανός στρατηγός που επισκέφθηκε για πρώτη φορά τους Χούνζα τη δεκαετία του 1870 είχε πει ότι υπήρχαν ηλικιωμένοι αλλά δεν ήξεραν τις ηλικίες τους. Εκείνη την εποχή, ένα άτομο ηλικίας άνω των 50 ετών θεωρούνταν ότι υπερβαίνει κατά πολύ το μέσο προσδόκιμο ζωής.

Τέλος κάτι επουσιώδες ίσως, αλλά υπέπεσε στην αντίληψή μας: για τον γιατρό Ρόμπερτ Μακάρισον, που είχε μελετήσει τη φυλή Χούνζα, αξίζει ίσως να αναφέρουμε ότι δεν κατάγεται από την Σκοτία, όπως ισχυρίζεται το άρθρο, αλλά από τη Β.Ιρλανδία, γεννήθηκε το 1878 και πέθανε το 1960.

Πως προέκυψε ο μύθος;

Οι Χούνζα Hunza ή Burusho ή Brusho ή Hunzukuc είναι οι κάτοικοι της κοιλάδας Hunza (Πακιστάν) που βρίσκεται στην περιοχή Karakorum. Ανάλογα με την πηγή, ο πληθυσμός τους εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 15.000 και 80.000 ατόμων.

Οι μύθοι γύρω από την υποτιθέμενη μακροζωία τους βασίζονται κυρίως σε ένα βιβλίο του Αμερικανού Jerome Irving Cohen, του το δημοσίευσε το 1947 με τίτλο:  The Healthy Hunza , το οποίο σαν πηγή αναφέρει Βρετανούς στρατιώτες. Το βιβλίο δεν γνώρισε κάποια αξιόλογη ανταπόκριση μέχρι τη δεκαετία του 1960, που ξύπνησε το ενδιαφέρον για την υγιεινή διατροφή στις ΗΠΑ. Οι επιστημονικές μελέτες που αποδεικνύουν το αντίθετο από τον ισχυρισμό δεν έχουν κλονίσει τη δημοτικότητα του “μύθου των Hunza” κι αναπαράγονται όπως διαπιστώνουμε μέχρι σήμερα.

Ένας άνθρωπος ακόμη που μπορεί να συνετέλεσε στη δημιουργία στη δύση αυτού του μύθου ήταν ο Ralph Bircher. Αυτός ήταν ο γιος του Ελβετού γιατρού και διατροφολόγου Maximilian Oskar Bircher-Benner. Ο Bircher στη μνήμη του πατέρα του, που πέθανε το 1939, δημοσίευσε ένα βιβλίο για τους Χούνζα (το 1942), αποκαλώντας τους σαν “οι άνθρωποι που δεν γνωρίζουν καμία ασθένεια”, με σκοπό να αναδείξει την ορθότητα των διατροφικών διδασκαλιών του. Ωστόσο, ο Bircher δεν επισκέφτηκε ποτέ το Πακιστάν.

Μελέτες

Όπως είναι φυσικό δεν υπάρχουν επαρκείς έρευνες για τη φυλή των Χούνζα. Οι 2 κυριότερες στις οποίες γίνεται κάποια αναφορά είναι οι εξής:

Εθνικότητα, Ταυτότητα και Προσδόκιμο Ζωής: μια έρευνα για την φυλή Burusho του Srinagar

Η μελέτη αναφέρει τα ευρήματα μιας επιστημονικής έρευνας που διεξήχθη για να κατανοήσει τους παράγοντες που επέτρεψαν, σε μια ομάδα περίπου 350 ατόμων της φυλής Burusho, να διατηρήσουν την εθνική τους ταυτότητα, συμπεριλαμβανομένης της γλώσσας τους, 125 χρόνια μετά την μετανάστευση τους στο Κασμίρ του Τζαμού και στο Κασμίρ της Ινδίας. Η ομάδα κατάφερε να αντισταθεί στους παράγοντες αφομοίωσης και διατηρήθηκε ως μια ξεχωριστή οντότητα απέναντι στην κυρίαρχη κοινωνία του Κασμίρ. Η μελέτη αξιοποίησε γλωσσολογικά εργαλεία για να ερμηνεύσει την ξεχωριστή εθνική και γλωσσική οντότητα της φυλής. Επίσης η μελέτη αποκαλύπτει τη στάση των γηγενών κατοίκων του Κασμίρ απέναντι στην ομάδα, όπως την αντιλαμβάνονται τα μέλη της. Αυτή η αντιλαμβανόμενη στάση εξηγείται με βάση την επίδραση της στην επιβίωση και την ταυτότητα της ομάδας. Η μελέτη βασίζεται σε 50 ημιδομημένα ερωτηματολόγια και τέσσερις κύκλους αυθόρμητων συνεντεύξεων. Το ερωτηματολόγιο αναπτύχθηκε με βάση τους έξι παράγοντες που της UNESCO (2003) για την αξιολόγηση της γλωσσολογικής ζωτικότητας. Η έρευνα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι μια εθνοτικά μικρή μεταναστευτική ομάδα μπορεί να επιβιώσει από τις δυνάμεις αφομοίωσης και να διατηρήσει την την ταυτότητα της, ακόμη και αν η γλωσσολογική ζωτικότητα της ομάδας είναι σχετικά χαμηλή στους περισσότερους από τους μετρήσιμους παράγοντες.

Έρευνα για μυθεύματα περί ακραίας μακροζωίας

Την δεκαετία του 70 παρατηρήθηκε μια αναβίωση των μύθων περί ακραίας μακροζωίας, ιδιαίτερα στην περιοχή του Καυκάσου της Σοβιετικής Ρωσίας, την κοιλάδα Hunza στο Πακιστάν και την κοιλάδα Vilcabamba στον Εκουαδόρ, όλα τελικά απομυθοποιηθηκαν με σχετικές επιστημονικές έρευνες στις αρχές της δεκαετίας του 1980 [15,19,20].

Οι συγκεκριμένες περιοχές εμφανίζονται συχνά σε παρόμοια μυθεύματα λόγω της έλλειψης επίσημων πιστοποιητικών γεννήσεων και σχετικών πρακτικών.
[…] Τα σύγχρονα παραδείγματα αυτού του μύθου περιλαμβάνουν την ορεινή περιοχή του Καυκάσου, την ορεινή περιοχή Vilcabamba στον Εκουαδόρ και την κοιλάδα Hunza στο Πακιστάν. Σε αυτό το είδος των μύθων, ολόκληρες ομάδες ανθρώπων ισχυρίζονται ότι έχουν πετύχει ακραία γηρατειά. Έτσι, στον Καύκασο ο ισχυρισμός περιλαμβάνει εκατοντάδες ανθρώπους άνω των 120 ετών [59, 60]. Σε πολλές περιπτώσεις, εξόφθαλμα λάθη στην μέτρηση χρόνο από τους ντόπιους όπως η στρογγυλοποίηση προς τα πάνω για κάθε ηλικία (πχ παιδιά πέντε χρονών αναφέρονται ως δεκάχρονα) έδειξε πόσο αναξιόπιστοι ήταν οι ισχυρισμοί. Οι ενάγοντες ήταν επίσης άντρες σε δυσανάλογο ποσοστό, κάνοντας ακόμα πιο απίθανο τον ισχυρισμό επειδή η μεγάλη πλειοψηφία των αποδεδειγμένα αιωνόβιων ανθρώπων είναι γυναίκες.

Έτσι, διαπιστώνουμε ότι οι Χούνζα δεν κρατούν αρχεία, δεν υπάρχει κάποιο πιστοποιητικό γέννησης ή άλλο αποδεικτικό για την ηλικία τους κι οι ίδιοι υπερβάλλουν ως προς αυτήν (ακόμη και διπλασιάζοντάς της).

Επομένως για τους παραπάνω λόγους, θεωρούμε ανυπόστατες τις φήμες περί εντυπωσιακής μακροζωίας και εμφάνισης της φυλής των Χούνζα.

Πηγή: ellinikahoaxes